De Miljoenennota en de Troonrede bevatten voor de zorg weinig nieuws. De sector lijkt verheugd dat er geen nieuwe beleidswijzigingen bekend zijn gemaakt, zo blijkt uit de eerste reacties. Toch is er ook bezorgdheid, juist over het uitblijven van actief beleid.
Minister Wopke Hoekstra van Financiën presenteerde dinsdag de Rijksbegroting voor 2019. Komend jaar is er 71 miljard euro beschikbaar voor de zorg. Dat is 5 miljard meer dan dit jaar. Met de extra miljarden wordt onder meer het basispakket voor de zorgverzekering uitgebreid. Jaarlijks is 105 miljoen euro beschikbaar om veelbelovende behandelingen, medische technologie en geneesmiddelen sneller beschikbaar te krijgen voor de patiënt. Met dit geld worden ontwikkelaars van nieuwe zorgideeën geholpen bij het opzetten en uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek.
Ook komt er meer geld beschikbaar voor de ouderenzorg om voldoende tijd, aandacht en goede zorg, thuis of in het verpleeghuis te kunnen bieden. In 2019 gaat het om een bedrag van ruim 1 miljard extra ten opzichte van 2018, waaronder extra investeringen voor het kwaliteitskader verpleeghuiszorg. In totaal loopt de extra investering in de ouderenzorg deze kabinetsperiode op naar jaarlijks ruim 3 miljard euro per jaar vanaf 2021. Verder is er meer aandacht voor preventie. In oktober wordt daarvoor een Nationaal Preventieakkoord gesloten, waarin roken, overgewicht en problematisch alcoholgebruik aangepakt worden.
Om de groei van de zorgkosten in te perken heeft het kabinet ook maatregelen getroffen. De Miljoenennota bevestigt nogmaals de nieuwe zorgakkoorden voor de eerstelijnszorg, medisch-specialistische zorg, de geestelijke gezondheidszorg en wijkverpleging. In de akkoorden is afgesproken dat de stijging van de zorgkosten deze kabinetsperiode wordt teruggebracht van 19 miljard naar 17 miljard euro.
Door de hogere zorgkosten stijgt de zorgpremie. Voor 2019 raamt het kabinet de zorgpremie op 1432 euro per jaar. Dat komt neer op ongeveer 10 euro extra per maand, of 124 euro op jaarbasis.
Niet verrast
“We zijn niet verrast door de kabinetsplannen in de Rijksbegroting 2019, maar kijken wel met bezorgdheid naar de uitwerking ervan”, zegt Marcel Daniëls, algemeen voorzitter van de Federatie Medisch Specialisten (FMZ). “Dokters ervaren toenemende werk-, regel- en veranderdruk. Ik mis actief beleid om meer ruimte te geven aan de passie op de werkvloer. Alleen dán kunnen we dokters optimaal laten dokteren, verpleegkundigen weer terug krijgen in het ziekenhuis, en patiënten de beste zorg ter wereld geven.”
De Federatie is blij dat er niet meer nieuw beleid wordt geschetst in de Rijksbegroting. “De opgave waar de medisch-specialistische zorg voor staat is enorm: ondanks een stijgende zorgvraag, stijgende kosten voor geneesmiddelen en een vergrijzende bevolking zien we in 2022 een budgettaire nullijn.”
De zorgverzekeraars maken zich zorgen over de kostenstijging en zien die graag verder beperkt. “We zullen de zorg de komende jaren moeten vernieuwen om deze voor iedereen toegankelijk en betaalbaar te houden”, de voorzitter van Zorgverzekeraars Nederland (ZN) André Rouvoet in een reactie. “De hoofdlijnenakkoorden zetten weliswaar een rem op de groei van de kosten, maar vormen zeker nog geen trendbreuk. Het is op termijn onhoudbaar als de kostenstijging in de zorg niet in de pas loopt met de economische groei. Zorgverzekeraars willen daarom met verzekerden en zorgverleners werken aan vernieuwing van de zorg en zo samen verantwoordelijkheid nemen voor de zorg van de toekomst.”
Van het kabinet verwachten zorgverzekeraars dat het – in lijn met de in de hoofdlijnenakkoorden gemaakte afspraken– zorgt voor de juiste randvoorwaarden, zodat zij zelf en andere partijen hun rol goed kunnen invullen. Belangrijke onderwerpen voor zorgverzekeraars zijn onder meer kwaliteitstransparantie, het stimuleren van gecontracteerde zorg en een goede risicoverevening, aldus ZN.
De farmaceutische industrie vindt dat de besparingsmaatregelen zich opstapelen in haar hoek en dat er “scherp moet worden gekeken naar alle maatregelen die geneesmiddelenbedrijven hard raken”. “De minister heeft inmiddels behoorlijk wat middelen in handen om goed te onderhandelen over prijzen, zoals financiële arrangementen en de Sluis”, meent de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen. “Daar komt op korte termijn nog een wetsaanpassing van de Wet Geneesmiddelenprijzen bij, deze moet de prijzen met gemiddeld 7,8 procent naar beneden brengen. Ook is er nog een herziening van het Geneesmiddelen Vergoedingssysteem op komst. Dit is een behoorlijke opeenstapeling van besparingsmaatregelen, waarbij we de balans tussen innovatie, toegankelijkheid en betaalbaarheid kwijtraken en de patiënt in de wachtkamer zetten.”
Teleurstellend
Ieder(in), het netwerk van mensen met een beperking of chronische ziekte, is blij met de toenemende koopkracht van mensen met een modaal inkomen, maar betreurt dat mensen met een uitkering er in koopkracht beduidend minder op vooruit gaan dan werkenden. Teleurstellend vindt Ieder(in) ook het ontbreken van landelijke inzet voor kinderen en jongeren met een levenslange beperking of chronische ziekte.
Een punt van zorg vindt Ieder(in) tot slot de stijgende premies voor de ziektekostenverzekering en de verhoging van de BTW voor medicijnen en voeding. Hierdoor zullen de (zorg)kosten voor chronisch zieken en mensen met een beperking opnieuw gaan stijgen. “Het kabinet meldt dat dit gecompenseerd wordt door andere maatregelen, waardoor iedereen er per saldo op vooruit gaat. Maar daarbij past enige scepsis. Ook vorig jaar voorspelde het kabinet voor bijna iedereen een koopkrachtstijging, maar dat bleek uiteindelijk voor de helft van de mensen niet te kloppen”, aldus Ieder(in)
Mooie beloftes
De oppositie in de Tweede is uitgesproken negatief over de troonrede, met name vanwege de gevolgen voor de publieke sector, waaronder de zorg, zo meldt ANP. Volgens GroenLinks, PvdA en SP staan de mooie woorden in schril contrast met het gebrek aan actie van het kabinet om de crisis in de publieke sector aan te pakken, zoals GroenLinks-leider Jesse Klaver het formuleert. Ook SP-leider Lilian Marijnissen en haar PvdA-collega Lodewijk Asscher hekelen de “mooie beloftes” in de troonrede.
“De koning bevestigt dat het kabinet de dividendbelasting afschaft en de winstbelasting voor grote bedrijven verlaagt. Dat zijn verkeerde keuzes. Dat geld moet naar het bestrijden van werkdruk in de publieke sector: naar leraren, naar de zorg, naar de politie”, zegt Klaver. Het is volgens hem tijd dat het kabinet meer gaat luisteren naar “de mensen in de kantine” en minder naar de “boardrooms”.
Volgens Marijnissen vliegen “de mooie beloftes ons om de oren, maar vooralsnog hebben mensen vooral de zekerheid dat de zorgpremie stijgt, de energierekening hoger wordt en de boodschappen meer gaan kosten. Tegelijk krijgen de grote bedrijven miljarden cadeau. Het kabinet zou er goed aan doen om te stoppen “met deze misplaatste jubelpolitiek”.
