Voor brede implementatie van PGO’s ontbreken de relevante kaders.
VWS wil dat het in 2020 mogelijk is om in een zelfgekozen PGO medische gegevens te verzamelen en te gebruiken. Met de huidige koers lijkt deze doelstelling niet realistisch.
De VIPP – een nieuw financieel debacle?
Het ministerie van VWS stelt jaarlijks €35 mln. beschikbaar via de VIPP-subsidie zodat in 2020 alle patiënten veilig toegang hebben tot hun medische gegevens, bij voorkeur via een PGO. De spelregels voor gegevensuitwisseling met en door patiënten zijn ontwikkeld door MedMij en worden vastgelegd in een afsprakenstelsel. De kernwoorden zijn daarbij dataportabiliteit en interoperabiliteit. Doel is dat door de implementatie van het stelsel de patiënt zelf kan kiezen voor één applicatie waarbij desgewenst makkelijk geswitched kan worden tussen applicaties.
Na anderhalf jaar blijkt dat weinig zorgaanbieders het beschikbare subsidiegeld gebruiken voor het ontwikkelen van een PGO of überhaupt werken aan het realiseren van koppelingen op hun bestaande ICT-landschap die dataportabiliteit en interoperabiliteit echt mogelijk maken. Veruit de meeste ziekenhuizen kiezen voor een traditioneel patiëntenportaal geleverd door de eigen EPD-leverancier. Het zijn dan ook deze partijen die het leeuwendeel van de beschikbare subsidiegelden opsouperen zonder dat daarmee de visie van VWS op gegevensuitwisseling wordt gerealiseerd. Zacht gezegd draagt de verstrekte subsidie vooral bij aan het versterken van de positie van de softwareleverancier in plaats van dat ze de patiënt de regie geeft over het delen van de eigen medische gegevens.
Met deze huidige koers blijft het PGO, ondanks de miljoenensubsidie, toekomstmuziek. Om PGO’s wel tot een succes te maken zal VWS meer regie moeten nemen in het creëren van de juiste kaders.
Schep duidelijkheid over financiering
Zonder duidelijke afspraken over financiering zullen PGO’s nooit breed geïmplementeerd worden. De vraag blijft welke partij afnemer is van de PGO: de patiënt, overheid, zorgaanbieder of verzekeraar. De kosten neerleggen bij de partijen die op de lange termijn het meest baat hebben bij eventuele besparingen door het gebruik van een PGO lijkt het meest voor de hand liggend. Als VWS haar doelstelling wil halen zullen de kaders voor financiering op korte termijn duidelijk moeten zijn. De markt zal gezien haar investeringsrisico niet vooruit gaan lopen op de financiële kaders.
Voorkom vendor locks
Een PGO bestaat bij de gratie van interoperabiliteit en dataportabiliteit. MedMij wil beide borgen in het afsprakenstelsel. In de praktijk blijken beide begrippen vooral een papieren realiteit. De praktische invulling blijkt, door vendor lock-in door EPD-leveranciers, vrijwel niet bestaand. Veeleer speelt in de praktijk onwil om te veranderen en EPD-leveranciers die het eigen marktaandeel beschermen. Mede hierdoor worden de kosten voor zowel PGO(koppelingen) als patiëntportalen enorm opgedreven. We zijn in een situatie beland waarin de overheid softwareleveranciers gaat sponsoren met publiek geld voor het in stand houden van inefficiënte oplossingen. Een duidelijkere stellingname van VWS is nodig in de discussie rondom het ontsluiten van data zodat dataportabiliteit en interoperabiliteit ook daadwerkelijk gerealiseerd kunnen worden tegen acceptabele kosten. Het oplossen van vendor lock-in is daarbij stap 1.
Kies per regio
Op dit moment kan elke partij een PGO opzetten en dienen zorgaanbieders voor elke partij data te ontsluiten. Deze constructie legt forse druk op zorgaanbieders die koppelingen moeten realiseren met alle PGO’s. In totaal hebben meer dan 50 partijen zich gemeld als potentiele PGO leverancier. Voor de patiënt hoeven meer opties niet per se beter te zijn. Het opstellen van toelatingscriteria helpt zowel zorgaanbieder als patiënt met het maken van een juiste keuze voor een PGO.
Als laatste nog dit: als we als land daadwerkelijk willen inzetten op PGO’s zal er hard gewerkt moeten worden aan het opstellen van de juiste kaders. De vraag is of het opstellen van de kaders overgelaten moet worden aan de polder gezien de verschillende belangen die daar leven. Voor het behalen van de visie van VWS zou het in elk geval wenselijk zijn om de subsidie voor PGO’s dwingend te verbinden aan de implementatie van het afsprakenstelsel van MedMij.
