Het kabinet denkt een half miljard euro te kunnen besparen op de Wmo-bijdrage aan de gemeenten als gevolg van de overheveling van de zorg voor mensen met langdurige psychiatrische problemen naar de Wlz. Volgens de gemeenten een “te hoge raming”. Ze waarschuwen voor negatieve financiële consequenties en uitholling van de ondersteuning van kwetsbare burgers.
De overheveling is bedoeld om mensen met langdurige psychiatrische problemen meer zekerheid te geven. Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) dreigt voor mensen die nu nog een beroep doen op Wmo-voorzieningen precies het tegenovergestelde.
Het kabinet gaat er vanuit dat de gemeenten door de overheveling van cliënten naar de Wlz toekunnen met 495 miljoen minder Wmo-geld. Deze raming is mede gebaseerd op gesprekken met zorgaanbieders. Volgens de gemeenten hebben de aanbieders er belang bij om zo veel mogelijk mensen als blijvend zorgafhankelijk aangemerkt te krijgen, omdat ze daarmee verzekerd zijn van een langdurige inkomstenbron.
Verkeerde prikkel
“Door een hoge uitname als uitgangspunt, worden aanbieders uitgenodigd om veel mensen voor te dragen voor een Wlz indicatie”, stelt de VNG in een brief aan staatssecretaris Blokhuis van VWS. “Hierdoor worden er verwachtingen bij cliënten gewekt met als gevolg veel onzekerheid. Het risico is dat de instroom groter is dan nodig en herstelmogelijkheden onbenut blijven.”
De gemeenten maken zich in dit verband ook zorgen over de –voorlopig hoger ingeschatte- tarieven in de Wlz. “Het wordt voor aanbieders anders aantrekkelijker om zorg vanuit de Wlz te leveren dan vanuit de Wmo. Wij vinden dit een verkeerde prikkel.” De VNG doelt hiermee op het wezenlijk verschil tussen Wmo en Wlz. Waar de Wmo gericht is op activering en participatie, gaat de Wlz primair over zorg.
De overheveling kan volgens de VNG daarnaast voor zowel gemeenten als zorgvragers negatieve financiële effecten hebben. Zorgvragers zullen in de Wlz mogelijk geconfronteerd worden met hogere eigen bijdragen. Wanneer cliënten in de Wlz een volledige bijstandsuitkering nodig hebben, levert dit extra kosten op voor gemeenten.
Onvoorspelbaar
Bovendien is het Rijk voornemens om met ingang van 2021 een nieuw verdeelmodel in te voeren voor onder meer Beschermd Wonen en Maatschappelijke Opvang. In combinatie met de effecten van de overheveling naar de Wlz, maakt dit de budgettaire effecten voor afzonderlijke gemeenten en regio’s vanaf 2021 bijzonder onvoorspelbaar, aldus de VNG. Deze onzekerheid wordt nog versterkt door de grote regionale verschillen in het percentage cliënten dat mogelijk in aanmerking komt voor de Wlz.
Wettelijke definitie
Met het oog op alle mogelijke negatieve consequenties vraagt de VNG het Rijk om meer zekerheid en een realistisch tijdspad, zodat ze tijdig passende inkoopafspraken kunnen maken met aanbieders. Om goed te kunnen vast stellen wie in aanmerking komen voor overheveling pleit de VNG voor een duidelijke wettelijke definitie van een psychische stoornis, zodat transparant is om welke groep het gaat. In het huidige wetsvoorstel is dit niet vastgelegd. Ook willen de gemeenten eerder en beter geïnformeerd worden over verstrekte Wlz –indicaties.
