In Nederland kan ruim een miljard euro worden bespaard door drie specifieke behandelingen in te zetten bij (ex-)kankerpatiënten. Dit blijkt uit onderzoek van KWF Kankerbestrijding. Het gaat om Zingevingsgerichte Groepstherapie (ZGT), Mindfulnessbased Cognitieve Gedragstherapie (MBCT) en OnTrack (verminderen van vermoeidheid en bijwerkingen).
Steeds meer mensen met kanker blijven langer leven door verbeterde diagnostiek en behandeling. Volgens KWF kampt ongeveer 64 procent van de (ex-)kankerpatiënten met angstige- en depressieve gevoelens als gevolg van de ziekte. Dit heeft een negatieve invloed op de door hen ervaren gezondheid en kwaliteit van leven. KWF pleit voor het verminderen van deze klachten en voor het bevorderen van de ervaren kwaliteit van leven van (ex-)kankerpatiënten.
Om die reden heeft de organisatie de effecten en kostenutiliteit van ZGT en MBCT in kaart gebracht. ZGT is een groepsbehandeling bestaande uit acht sessies met als doel het gevoel van zin- en/of betekenisgeving te behouden of te vergroten. De deelnemer leert beter om te gaan met het leven na kanker. ZGT is bewezen effectief in het verbeteren van persoonlijke zingeving, psychologisch welbevinden en in het aanpassingsvermogen aan kanker. Bovendien leidt het tot een afname in angstige- en depressieve gevoelens op de lange termijn.
MBCT is eveneens een acht weken durende groepstherapie, bestaande uit een combinatie van mindfulness en cognitieve gedragstherapie. Zowel groeps- als online MBCT is bewezen effectief in onder meer het verminderen van angstige en depressieve gevoelens, het verbeteren van de kwaliteit van leven en het bevordert zelf-compassie.
Fysieke fitheid
KWF heeft ook onderzoek gedaan naar de maatschappelijke baten van OnTrack, een beweegprogramma onder begeleiding van een fysiotherapeut dat wordt ingezet bij borstkankerpatiënten die na een operatie chemotherapie ondergaan. Het doel is om ernstige vermoeidheid tijdens en na kanker te voorkomen of te verminderen en fitheid te behouden. Door OnTrack nemen vermoeidheid en bijwerkingen af, verbetert de fysieke fitheid en het sociaal en cognitief functioneren. Daardoor keren deelnemers eerder terug naar hun werk.
Ook uit ZGT en MBCT vloeien maatschappelijke baten voort. Met hulp van deze behandelingen leren deelnemers op een gestructureerde manier negatieve gedachtepatronen te herkennen en los te laten, waardoor zij handvatten ontwikkelen om effectiever om te gaan met angstige en depressieve gevoelens. Daarnaast worden ook positieve effecten verwacht op het gebied van onder meer slaapstoornissen en vermoeidheid, wat weer leidt tot onder andere minder zorggebruik.
Uit de businesscases die KWF heeft opgesteld voor de drie behandelingen blijkt dat de kosten van ZGT, MBCT en OnTrack lager zijn dan de maatschappelijke opbrengsten. Die opbrengsten zijn hoger dan als patiënten ‘care as usual’ zouden ontvangen, oftewel: gebruikelijke zorg. KWF staaft de beweringen met berekeningen.
‘Een miljard, jaja’
‘Ik hoor u denken: ‘een miljard, jaja”, schrijft Johan van den Gronden, directeur KWF Kankerbestrijding, in zijn blog op Skipr.nl. Toch is het bedrag volgens hem ‘geenszins uit de lucht gegrepen’. Een (ex-)patiënt die minder moe of depressief is, maakt bijvoorbeeld minder snel gebruik van zorg, of een uitkering van het UWV. Ook is er minder arbeidsverzuim en een hogere productiviteit. ‘Daarmee valt er dus winst te halen voor zorgverzekeraars, werkgevers en de overheid.’
KWF vindt het belangrijk dat alle patiënten toegang hebben tot hulp na kanker. Dat is nu niet zo, bijvoorbeeld omdat behandelingen onvoldoende aangeboden worden of omdat ze niet worden vergoed uit het basispakket, ondanks de bewezen effectiviteit. ‘Nu weten we ook dat de potentiële opbrengsten hoger zijn dan de kosten bij deze interventie’, schrijft onderzoekscoördinator Margreet Verboom van KWF Kankerbestrijding in het rapport. ‘We hopen dat dit rapport aanleiding is voor maatschappelijke organisaties om de handschoen gezamenlijk op te pakken.’
