De kwaliteit van zorg is bij het merendeel van de aanbieders van kleinschalige jeugdhulp op peil. Wel zijn verbeteringen gewenst op het gebied van veiligheid, cliëntpositie en organisatie. Verder belanden steeds meer jeugdigen met complexe problemen in gezinsgerichte, kleinschalige vormen van jeugdhulp, hetgeen meer professionele hulp vergt.
Dit concludeert de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) in een onderzoek naar de kwaliteit van 49 aanbieders van kleinschalige jeugdhulp met verblijf, waaronder vooral gezinshuizen en zorgboerderijen.
De IGJ bezocht de jeugdzorgaanbieders tussen eind 2016 en eind 2017. Tijdens de bezoeken spraken inspecteurs met de aanbieders, eventuele medewerkers en de jeugdigen. De locatie werd geïnspecteerd en dossiers en beleidsstukken ingezien. Het onderzoek vond plaats aan de hand van het toetsingskader Verantwoorde hulp voor jeugd, met daarin de thema’s uitvoering hulpverlening, veiligheid, leefklimaat, cliëntpositie en organisatie.
Basisverwachtingen
De inspectie constateert dat het merendeel van de aanbieders aan de basisverwachtingen voldoet. Gezinshuizen en zorgboerderijen bieden jeugdigen een gezinsgerichte, kleinschalige opvang met een eigen kamer en een zinvolle dag- en weekbesteding.
Er zijn echter ook verbeteringen gewenst op het gebied van veiligheid, cliëntpositie en organisatie, aldus de IGJ. Zo maakt bijna de helft van de aanbieders onvoldoende gebruik van een systematische risicotaxatie en beschikt een aanzienlijk deel (nog) niet over een onafhankelijke vertrouwenspersoon en klachtencommissie. Een kwart van de aanbieders werkt met niet-geregistreerde professionals, terwijl eenzelfde deel incidenten onvoldoende analyseert.
Complexe problemen
Ook ziet de IGJ de groei van het aantal kleinschalige aanbieders en de wens om jeugdigen vooral te plaatsen in gezinsgerichte vormen van opvang samengaan met de plaatsing van jeugdigen met complexe problemen. Dit maakt een verdere professionalisering van deze aanbieders noodzakelijk, aldus de inspectie. “Het kleinschalige karakter staat soms op gespannen voet met de gewenste kwaliteit en deskundigheid. Aanbieders kunnen dit verbeteren door professionals met een passende beroepsopleiding aan te nemen en aanvullende opleidingen te laten volgen.” Verder dienen kleinschalige aanbieders volgens de inspectie duidelijk aan te geven hoe ver hun deskundigheid en capaciteit reikt waar het gaat om het plaatsen van jeugdigen met een complexe problematiek.
De IGJ denkt dat de sector gebaat is bij de ontwikkeling van een eigen kwaliteitskader, met daarin handvatten voor zorgprofessionals voor het bieden van passende hulp en het beperken van veiligheidsrisico’s voor jeugdigen. Het is volgens de inspectie aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de brancheorganisaties om de ontwikkeling van een dergelijk kwaliteitskader voor gezinshuizen en zorgboerderijen ter hand te nemen.
