puzzle in pieces
In de ouderenzorg neemt het aantal mensen met onbegrepen gedrag toe. Dat komt onder meer door aangescherpte indicatiesteling, waardoor ouderen “te laat” in een verpleeghuis komen. Dit stelt Laurent de Vries, bestuursvoorzitter van Viattence. “De druk op de verpleeghuizen neemt toe. Dit is een landelijke trend,” aldus De Vries in het maartnummer van Skipr magazine.
De Vries wijst er tegenover interviewer Willem Wansink op dat ook patiënten uit de geestelijke gezondheidszorg (ggz) ouder worden en kunnen dementeren. Soms zijn zij agressiever, waardoor ze meer problemen opleveren. “Net als andere mensen met dementie hebben zij verzorging en verpleging nodig. Dan wordt het een indicatie verpleeghuis mèt een ggz-aandoening. Dat levert, zacht uitgedrukt, een heel andere dynamiek op in de verpleeghuiszorg.”
Hij waarschuwt voor een oplopend personeelstekort bij de zorg voor ouderen. In de verpleeghuiszorg komen een of twee medewerkers per acht bewoners, legt hij uit, terwijl de bezettingsnorm in de ggz bijna één op één is: dus één verzorgende per patiënt. “Als onze populatie door de ggz-problematiek verandert, dan moet er serieus naar die norm worden gekeken.”
Betere opleiding
Zodra de samenstelling van de bewoners daarom vraagt, worden er al meer mensen ingezet. De Vries: “Vanwege de veiligheid.” Ook worden medewerkers opgeleid hoe ze moeten omgaan met agressie. “Maar dit volstaat niet.” Er moet meer en beter opgeleid personeel bij, betoogt hij. “Helaas staat dit punt niet op het netvlies gebrand van de systeemspelers.”
Leegstand
In Skipr magazine constateert Laurent de Vries verder dat de gemiddelde verblijfsduur van de bewoners afneemt. In 2017 zijn er bij Viattence dertig procent meer bewoners overleden dan in 2016. “Een paar jaar geleden verbleef iemand gemiddeld twee jaar in een verpleeghuis. Nu gaat het razendsnel.” Begin 2017 opende Viattence een nieuwe locatie in Epe, de Nieuwe Antoniehof. “We begonnen met 28 bewoners. Daarvan zijn er al 18 overleden, binnen zeven tot acht maanden. Dat betekent meer leegstand. Dat is de nieuwe realiteit.”
Te laat binnen
Volgens De Vries is een en ander te wijten aan de bezuinigingen van het kabinet Rutte II. Verzorgingshuizen gingen dicht, burgers wonen langer ziek thuis. “Mensen met dementie gaan te laat naar het verpleeghuis. De bewoners die nu binnenkomen zijn er veel slechter aan toe dan vroeger. Dat komt doordat de criteria voor een indicatie zijn gewijzigd. De zorgzwaarte is veranderd: zzp 5 van nu is een andere zzp 5 dan drie jaar geleden.”
De Nieuwe Antoniehof is een uniek concept, niet in de laatste plaats door de manier waarop de beschikbare vierkante meters zijn ingedeeld. Een receptie ontbreekt, er is geen fysioruimte, geen kantoor. Beneden wonen, boven slapen. Reuring op de begane grond, stilte en privacy op de eerste en tweede verdieping − dat is het motto. “Als mensen ziek zijn of sterven kunnen ze met bed en al naar de huiskamer beneden. De meesten kiezen daarvoor.”
Toch is dit geen particuliere organisatie. De Vries: “Alles is gefinancierd binnen het systeem en de normen van de normatieve huisvestingscomponent,” benadrukt De Vries. “Elders wordt de financiering, het systeem of de inkoop, als alibi gebruikt om de noodzakelijke veranderingen niet door te voeren. Oud denken, bewoners worden niet gestimuleerd maar inactief gemaakt.”
Activeren
Volgens De Vries gaat de gezondheidszorg al eeuwenlang uit van een verkeerd paradigma, namelijk ziekte. “Wij doen dat niet. Onze aandacht gaat uit naar gezondheid. We kijken wat iemand nog wel kan in plaats van wat iemand niet kan.” Ook daarom gebruikt Viattence zo min mogelijk psychofarmaca. “Wij kiezen voor rust, ruimte. We laten mensen een wandeling maken in de tuin. We activeren de bewoners. We halen ze uit hun situatie.”
Met de Universiteit Groningen doet Viattence wetenschappelijk onderzoek naar het gebruik van medicijnen (‘Beter met minder’). Resultaat: “Het gebruik van psychofarmaca daalt. Dat leidt tot andersoortige interventies. Meer handen. Meer aandacht. Neem de tijd, dat is essentieel. Hoe? Door je knieën gaan, oogcontact maken en bewoners bereiken,” aldus De Vries.
Het volledige interview met Laurent de Vries is te lezen in Skipr magazine 02/03, februari 2018.
