Digital and mobile healthcare concept with hand holding smart phone
Zorgverleners zijn bij de invoering van patiëntenplatforms geregeld onzeker over hun eigen rol en expertise. Eindgebruikers lopen daarnaast tegen onduidelijke begrippen en functies aan. Bovendien zijn de beoogde doelen vaak niet helder omschreven.
Door dit alles is nauwelijks vast te stellen hoe effectief personal health records (PHR’s) zijn, in Nederland aangeduid als patiëntenplatforms of patiëntenportalen. Onderzoeker Floor Sieverink, die op 14 december aan de Universiteit Twente op het onderwerp is gepromoveerd, spreekt om deze reden van e-health als een black box.
In haar onderzoek zette Sieverink de kijker op de implementatie van e-Vita, een patiëntenplatform voor patiënten met diabetes mellitus type 2, chronisch hartfalen, of COPD. Dit onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van de voormalige stichting Zorg Binnen Bereik, een samenwerking tussen Philips en Zilveren Kruis.
Extra last
Op basis van een analyse van de logdata concludeert Sieverink dat de meeste gebruikers slechts één keer inlogden. Het daadwerkelijke gebruik van het platform op de lange termijn bleef daarmee achter bij de verwachtingen. Uit interviews met zorgverleners blijkt verder dat zij niet goed wisten wat er van hen werd verwacht met betrekking tot de inzet van het platform. Ook kregen ze hier naar eigen gevoel te weinig begeleiding bij. In plaats van als een instrument dat het eigen professioneel handelen ondersteunt, werd het platform gezien als een extra last. Daardoor vonden de professionals het ook moeilijk om patiënten te motiveren het platform te gaan gebruiken.
Onduidelijk
Usability tests wezen tevens uit dat bepaalde begrippen en functies onduidelijk waren voor potentiële eindgebruikers. Volgens Sieverink verwachten eindgebruikers meer sturing als het gaat om de vraag hoe het portaal gebruikt kan worden. Niet alleen de zorgverlener speelt een belangrijke rol in de motivatie van de patiënt, zo constateert Sieverink, maar ook de begrijpelijkheid en toegankelijkheid van een platform stimuleren het gebruik op de lange termijn.
Betrokkenheid
Om deze tekortkomingen aan te pakken en de effectiviteit van e-health te vergroten adviseert Sieverink om patiënten en professionals al in de ontwerpfase bij het portaal te betrekken. Daarbij is het cruciaal om vast te stellen wat eindgebruikers en andere betrokkenen willen en verwachten van een patiëntenplatform. Hierbij horen uitdrukkelijk ook het dagelijks leven van de patiënt en de dagelijkse werkzaamheden van een zorgverlener.
Eindgebruikers moeten wat Sieverink betreft niet alleen bij het begin van het proces betrokken worden, maar ook tijdens de ontwikkeling, implementatie en evaluatie geraadpleegd worden door interviews, usability tests, focusgroepen en logdata-onderzoek. Technologie, de gebruiker en de context van het gebruik kunnen volgens Sieverink niet los van elkaar gezien worden bij de implementatie en evaluatie van patiëntenplatformen.
