Waarde van specialisatie: wat kunnen we leren in Manchester?

Een groep van acht apothekers vertrok eind oktober naar Manchester om uit eerste hand te horen hoe daar de superspecialisatie van apothekers werkt, welke rol zij vervullen in het zorgpad en welke structuren daaraan ten grondslag liggen. De belangrijkste vraag die ze beantwoord wilden krijgen: wat kunnen wij leren van onze Britse collega’s?

In Nederland wordt op kleine schaal gewerkt aan zorgpaden voor reumapatiënten waarbij de apotheker een meer centrale rol speelt. Maar de Stepping Hill Clinic en het Countess of Chester Hospital zijn al verder. Hun consulting pharmacists werken op de afdelingen in het ziekenhuis en begeleiden patiënten actiever bij hun behandeling. Om zoveel mogelijk van hun ervaringen te leren, was het programma goed gevuld: twee dagen, twee ziekenhuizen, en twaalf presentaties, discussies en workshops. De belangrijkste lessen leest u hieronder.

Betere businesscase

Kwaliteit lijkt altijd geld te kosten, maar in de praktijk zou een nauwere, meer specialistische betrokkenheid van een apotheker zomaar geld kunnen besparen. De Britse hoop was dat ze in hun ziekenhuizen minder bijwerkingen, minder escalaties en minder heropnames zouden zien, nadat ze apothekers nauwer bij de patiënt betrokken. Definitieve cijfers zijn er nog niet, maar de vooruitzichten lijken goed.  

Omgang met patiënten

Apothekers zijn geen hoofdbehandelaars. En dat hoeven ze ook niet te worden. Het voorschrijven van medicatie blijft het domein van de arts. Maar dan zal die arts wel moeten weten wat de mogelijkheden en risico’s zijn. Die verschillen per patiënt. Daar ligt een rol voor de apotheker, die de patiënt dan wel moeten leren kennen. Intakegesprekken door apothekers zijn in de bezochte klinieken diepgravender geworden. En er vindt meer actieve opvolging plaats. Apothekers verstrekken niet alleen medicatie, ze nemen ook verantwoordelijkheid voor het juiste gebruik.

Samenwerking met artsen

Om tot de beste behandeling te komen, bespreken arts en apotheker gezamenlijk een patiënt in een vroeg stadium – en daarbij kijken ze verder dan alleen de diagnose. Voorgeschiedenis, ander medicijngebruik, gevoeligheid voor bijwerkingen: het zijn allemaal zaken die een apotheker moet weten, als hij de arts daadwerkelijk van goed onderbouwd advies wil voorzien. In Manchester bevalt die samenwerking goed. Het leidt er volgens de reumatoloog van Chester Hospital tot betere protocollen, grotere kostenefficiëntie bij medicijngebruik, én betere governance.

Waarde van specialisatie

De grootste toegevoegde waarde voor arts en patiënt heeft een apotheker als hij zich specialiseert. In reuma bijvoorbeeld. In de Britse klinieken wordt die specialisatie gefaciliteerd met een competentieraamwerk. Dat maakt de apotheker in kwestie een veel sterkere sparringpartner voor een residentieel reumatoloog. Met als beoogt gevolg: betere zorg en lagere kosten. In Nederland bestaat er nauwelijks een vaste structuur waarin apothekers zich specialiseren na hun opleiding tot openbaar-/ziekenhuisapotheker-specialist. En er heerst nog te weinig een cultuur van netwerkgeneeskunde. De Britten kennen het Specialist Pharmacist Network. Daarin delen apothekers ervaringen en contacten, en kunnen ze per casus bij elkaar te rade gaan. Niemand kan zich immers in alles specialiseren.