Zorgprofessionals en patiënten vormen zelf de grootste barrière voor het overhevelen van ziekenhuiszorg naar de thuissituatie. Dit terwijl hernieuwd onderzoek dit jaar opnieuw laat zien dat bijna de helft van de ziekenhuiszorg ook thuis zou kunnen worden geleverd.
Nu al is het mogelijk om allerlei zorg aan huis te krijgen, van het monitoren van de hartfunctie tot nierdialyse en chemotherapie. Vorig jaar stelden onderzoekers van bureau Gupta Strategists in de studie ‘No Place Like Home’ vast dat 46 procent van de zorg die in het ziekenhuis plaatsvindt, ook thuis zou kunnen.
Toch neemt de overheveling van ziekenhuis naar thuis nog geen vlucht. De studie van Gupta is dit jaar herzien en uitgebreid met een analyse van de barrières die de verplaatsing van zorg naar huis vertragen.
Mensen
Volgens Gupta Strategists zijn er vier barrières. “De eerste en belangrijkste barrière zit in de mensen zelf”, schrijven de onderzoekers. “Het gaat daarbij om zowel de zorgprofessionals als de patiënten zelf. Hun vaardigheden en manier van denken zijn gericht op zorg verlenen en ontvangen in het ziekenhuis.”
Volgens de onderzoekers heerst er nog veel koudwatervrees, omdat de verplaatsing van zorg uit de omgeving van het ziekenhuis om een ingrijpende verandering in de werkwijze, cultuur en mentaliteit in de zorg vraagt. “Het organiseren van zorg thuis kan een stuk complexer zijn dan in het ziekenhuis en vraagt vaak om een samenwerking tussen meerdere zorgverleners en organisaties. Bovendien vraagt het ook van de individuele zorgverlener om nieuwe vaardigheden, zoals het coördineren van zorg. Momenteel is er nog te weinig aandacht voor het aanleren van deze nieuwe vaardigheden”, aldus de Gupta-onderzoekers.
Data
Om zorg van het ziekenhuis naar thuis te verplaatsen is behalve een andere inzet van mensen, ook de inzet van betrouwbare data nodig. Hierin zien de onderzoeker de tweede grote barrière. Hoe stel je vast welke patiënt thuis kan worden behandeld en wanneer grijp je als arts op afstand in? “Grondige en gestructureerde data-analyse en met name risicoanalyse is daarvoor essentieel, maar staat in de Nederlandse zorgsector nog in de kinderschoenen”, stellen de onderzoekers vast.
Geld en logistiek
Ook financiële prikkels vormen een barrière bij het naar huis brengen van zorg. “Ten eerste heerst nog altijd het idee dat zorg thuis minder efficiënt en dus duurder is”, schrijven de onderzoekers. “Ten tweede ervaren – of geloven – veel mensen dat zorg thuis niet zal worden vergoed. Als financiering geen obstakel is om te beginnen met zorg thuis, kan dit een later stadium, bij het opschalen, alsnog een probleem worden. Er moeten nieuwe, passende financiële afspraken worden gemaakt.”
Tot slot vormen infrastructuur en logistiek de vierde en laatste barrière. “Zorg thuis kan een logistieke nachtmerrie zijn – hoe krijg je alle spullen, techniek, verbindingen én soms ook medisch personeel thuis?”
Afkijken
De oplossing schuilt volgens het Gupta-onderzoek in het kopiëren van de succesvolle voorbeelden van het verplaatsen van zorg van het ziekenhuis naar de thuissituatie.
“Op dit moment poppen de initiatieven voor het naar huis brengen van zorg als paddenstoelen uit de grond, maar daarbij wordt het wiel steeds opnieuw uitgevonden”, constateren de onderzoekers. “En dat terwijl voor 90 procent van de patiënten geldt dat hun zorgpad in vrijwel alle ziekenhuizen voorkomt. Ziekenhuizen kunnen dus van elkaar de kunst afkijken of gezamenlijk zorg naar huis brengen. Alleen op die manier krijgt de patiënt wat hij verdient: de beste zorg, in de beste omgeving.”
Wat betreft de bezwaren die zorgprofessionals en patiënten ervaren, lijkt het vooral een kwestie van doen en zien om het te geloven. “De goede voorbeelden laten zien dat als de patiënt eenmaal thuis zijn behandeling krijgt, iedereen de voordelen ziet en ervaart”, aldus de onderzoekers.
