Het leven van mensen met een intensieve ondersteuningsvraag is de laatste jaren enorm veranderd. Dat heeft impact op de manier van wonen, maar ook op de manier waarop zorgmedewerkers met ze omgaan. Dat besef kan niet vroeg genoeg doordringen.
Daarom gaan studenten Toegepaste Gerontologie van Hogeschool Windesheim in Zwolle kijken bij woonlocaties voor ouderen in Nijmegen, die zijn ontwikkeld door FAME Planontwikkeling en ZZG zorggroep. Ze draaien een dag mee en spreken locatiemanagers, zorgmedewerkers, klanten en familie. Ze krijgen zo een nieuwe kijk op woonwensen, organisatie en werkwijze. “En FAME en ZZG zorggroep leren weer van de frisse blik van de studenten”, zegt Henk Vonk, directeur van FAME, die de studenten ontvangt.
De traditionele verpleeg- en verzorgingshuizen zijn niet bedacht op basis van klantwensen maar procesmatige keuzes. Dat concept kan anders. Bovendien wordt niet meer alles bekostigd vanuit de AWBZ, maar betalen mensen zelf voor huisvesting, lichamelijke verzorging en eten en drinken. Deze ontwikkelingen zorgden voor een omslag in denken bij ZZG groep, zo vertelt een van de locatiemanagers. “We denken niet meer vanuit medische zorg. We kijken naar de persoon, en zorgen dat we die echt leren kennen om zich helemaal thuis te laten voelen. Er werken hier bijvoorbeeld geen ‘verzorgenden’ maar ‘woonbegeleiders’.” Dat sloot helemaal aan bij het alternatief voor het traditionele verpleeghuis dat FAME ontwikkelde onder het motto ‘Van Verblijf Naar Wonen’ en ZZG werd een van de strategische partners. Met succes. Er zijn in Nijmegen en omstreken ongeveer 650 woningen gebouwd. “De overheid wil dat mensen zo lang mogelijk thuis blijven wonen”, zegt Henk Vonk. “Wij gaan nog een stap verder: wij willen dat mensen altíjd thuis wonen. Dit concept maakt dat mogelijk.”
Out-of-the-box
Hoe ziet dat concept er dan uit? Daar zijn de studenten wel benieuwd naar. Op de locaties zien zij zelfstandige appartementen, geclusterd rondom een buurtplein en een buurtkamer met grote keuken. Het draait om ontmoeting in de centrale ruimtes, maar mensen – ook met de hoogste zorgindicaties – kunnen zich veilig terugtrekken in hun eigen appartementen. Er is voldoende toezicht mogelijk. Het lijkt zo logisch, maar het vroeg om out-of-the-box-denken, zegt een van de locatiemanagers. “Het was nodig om bestaande dogma’s te doorbreken. Bijvoorbeeld: is het zo dat mensen het prettig vinden om een slaapkamer of een badkamer te delen? Ga eens tellen voor hoeveel mensen dat zo is.”
Ook de financiering is niet traditioneel. Mensen hebben vrijheid om een arrangement te kiezen binnen de Wlz dat aansluit bij hun persoonlijke omstandigheden, laat Henk Vonk zien. “Het concept is voorbereid op het scheiden van wonen en zorg, zowel in de sociale huur als de middendure huur.”
Rust en ruimte
De studenten zijn anoniem in hun eerste conclusies: wat vooral opvalt zijn de rust en de ruimte in de gebouwen. “Het is hier relaxter dan in andere woonzorglocaties die wij kennen”, zegt een van de studenten. “Het voelt allemaal zo ‘los’.” En sommigen zeggen: “Ik zou hier ook wel willen wonen.” Dat horen zij ook van bewoners: ze wonen liever hier dan thuis. Het is er beslist niet saai of rommelig, het kleurgebruik en de fotowanden met Nijmeegse taferelen vallen meteen op. Maar belangrijker is de dagelijkse gang van zaken waar de studenten een stukje van meekrijgen. Zij zien dat mensen mogen eten wanneer ze willen, alleen of gezamenlijk. Ze hoeven ook niet mee te doen aan gezamenlijke activiteiten. Ze mogen hun appartement zelf inrichten en huisdieren meenemen. Een van de studenten vat het mooi samen: “De begeleiders zijn erg begaan met de bewoners, maar laten ze tegelijkertijd heel vrij.” Dat hebben de Windesheim-studenten nog niet eerder gezien!
Eigen regie
Hoe worden de kernwaarden uit de visie van een zorgorganisatie herkend in een doordeweekse dag op een locatie? De studenten zien dat eigen regie voorop staat. Het woonconcept faciliteert dat, maar ze zien ook het belang van de woonbegeleiders van ZZG zorggroep. Om eigen regie te geven, moet je bewoners door en door kennen en als medewerker de skills hebben om iedere bewoner te prikkelen op een manier die hij hem of haar past.
–
Opleiding Toegepaste Gerontologie
FAME Planontwikkeling participeert in de opleiding Toegepaste Gerontologie van Hogeschool Windesheim in Zwolle door middel van praktijkgerichte modules, stageplaatsen en onderzoeksopdrachten. De studenten leren oplossingen voor verouderingsvraagstukken te ontwikkelen. Afgestudeerden gaan niet aan het werk als verzorgende of begeleider, maar bijvoorbeeld als adviseur voor organisaties en instellingen. “Bij Windesheim ontstaan experts in vergrijzing”, zegt Henk Vonk. “Dat vraagt juist om vernieuwing, een stukje rebellie.”
