Value based healthcare (VBHC) is een inhoudelijke manier om zorg te verbeteren, gericht op de optimale verhouding tussen uitkomsten die er toe doen voor de patiënt en de kosten die hiervoor gemaakt worden. Dat sluit helemaal aan bij de ambitie van Zilveren Kruis om door middel van zorginkoop herkenbare meerwaarde voor de klant te leveren.
Door vier VBHC-pilots leert de zorgverzekeraar heel veel over het vergroten van waarde in de zorg. Zilveren Kruis participeert ook in het programma van het Hiv-behandelcentrum OLVG. De pilot geeft de hiv-patiënt meer regie over de eigen behandeling door het zichtbaar maken van gezondheidsuitkomsten, zo vertellen Guido van den Berk, internist van het OLVG en Bas Geerdes, senior medisch adviseur zorginkoop van Zilveren Kruis.
Guido van den Berk en zijn team zijn zo’n vier jaar geleden begonnen met het ontwikkelen van uitkomstindicatoren, in nauwe samenwerking met hun patiënten. “Dat deden we op basis van drie vragen: wat is de impact?, hoe vaak komt het voor? en hoe kun je het beïnvloeden?”, zo legt hij uit. “Ze zijn voor elke stap binnen de ‘patient journey’, in dit geval het hiv-zorgpad vanaf de intake, beschreven. Door te checken aan de indicatoren kunnen we waar dan ook in het proces kijken hoe we waarde kunnen brengen. Maar ook wat efficiënter kan. Als een verandering bijvoorbeeld geen invloed heeft op de zorg, maar wel goedkoper is, dan kunnen we die doorvoeren.”
Patiënt en populatie
Het OLVG heeft samen met het RIVM en het Catharina Ziekenhuis een vragenlijst ontwikkeld die de kwaliteit van leven in kaart brengt. Van den Berk: “Die behandelt de domeinen algemene gezondheid, angst of depressie, sociaal netwerk, pijn, seksualiteit, stigma, zelfvertrouwen en bijwerkingen van medicatie. De lijst wordt vóór de jaarcontrole door de patiënt ingevuld. Tijdens het gesprek wordt gekeken of voor alle indicatoren het sein nog op groen staat, of dat we bijvoorbeeld een patiënt bij een hogere angstscore doorsturen naar een psycholoog of psychiater.” De voordelen van zo’n lijst zijn tweeërlei, legt Guido van den Berk uit. “Enerzijds laat het de patiënt zien hoe het met hem gaat. Het helpt de patiënt de regie in handen te nemen. Anderzijds levert het ons heel veel gegevens op populatieniveau op.”
Value
Het OLVG benaderde Zilveren Kruis en die ging het VBHC-traject graag aan door met elkaar te kijken hoe het hiv-programma om te zetten is in een nieuwe vorm van een VBHC-zorgcontract, vertelt Bas Geerdes. Ze leren veel over alle aspecten van kwaliteit van leven bij chronische aandoeningen en co-morbiditeit. Geerdes definieert de ‘value’ binnen VBHC als “gepastheid maal uitkomsten, gedeeld door de integrale kosten”. “En data van de hele patient journey kunnen dat sommetje inzichtelijk maken. Dit programma, dat zich bijna helemaal binnen het ziekenhuis afspeelt, leent zich daar heel goed voor. En op het gebied van efficiëntie is het leerzaam om te zien hoe een klein team omgaat met een relatief grote populatie.” In het OLVG komen ruim 3000 hiv-patiënten. Die worden begeleid door zeven infectiologen en negen verpleegkundigen.
Holistisch
Van den Berk en zijn team hebben veel uren geïnvesteerd in VBHC. En nu is het tijd om te oogsten. Ook collega-instellingen zijn geïnteresseerd. “UMC Utrecht heeft het protocol nu en gaat er binnenkort mee werken.” Daarnaast heeft Van den Berk zitting in een werkgroep van het ICHOM (International Consortium for Health Outcomes Measurement) om een wereldwijde uitkomstenset voor hiv-zorg te ontwikkelen.
Maar het belangrijkst is de patiënt. Wat gaat die er van merken? Guido van den Berk: “Niet alleen een betere, meer patiëntgerichte behandeling. De vragenlijst opent ook gespreksmogelijkheden over de kwaliteit van leven. Dat past in een meer holistische benadering van de hiv-zorg.” De benodigde ICT is bijna klaar. Binnenkort zien de hulpverlener en patiënt die in gesprek gaan alle gezondheidsindicatoren tegelijk op één scherm. En nog belangrijker: ze worden straks inzichtelijk via een hiv-app (Happi) op smartphone en tablet, onder andere met emoticons in groen, oranje en rood. “Dan gaat het echt een vlucht nemen en wordt het mogelijk dat de patiënt veel meer regie over zijn eigen gezondheid krijgt”, zegt Guido van den Berk enthousiast.
Verbetercultuur
“Daarnaast maken we kwaliteit inzichtelijk en kunnen we data onderling vergelijken, binnen onze eigen afdeling en met andere hiv-centra. Want VHBC draait om samen leren.” Dokters en verpleegkundigen dagen elkaar uit en zo ontstaat een permanente verbetercultuur, concludeert Guido van den Berk. Bas Geerdes reageert meteen. “Zo kunnen we aan de ’triple aim’ van value based healthcare – betere zorg, betere gezondheid, lagere kosten – nog een vierde aspect toevoegen: stimulerend werk voor zorgverleners.”
