Met haar Meldpunt Verspilling opende minister Schippers van VWS in 2013 een maatschappelijk debat over verspilling in de zorg. Ook in ziekenhuizen stond dit thema vanaf dat moment écht op de kaart. Waar heeft dit vier jaar later toe geleid?
Is verspilling tegengaan ingebed in beleid of alweer van de radar verdwenen? Op uitnodiging van Mediq Medeco gingen zeven inkopers van ziekenhuizen en een aantal Mediq Medeco’ers hierover in gesprek.
Chiel Bos, voorzitter van de stuurgroep Genees- en hulpmiddelen binnen het programma Aanpak verspilling in de Zorg, praat de deelnemers om te beginnen bij over het project. Het meldpunt Verspilling ontving tot medio 2016 22.500 meldingen. 47 procent ging over verspilling van genees- en hulpmiddelen. De stuurgroepen, waarin organisaties uit het hele veld zitting hadden, bepaalden acht acties om verspilling tegen te gaan, waaronder de prescriptieregeling. Apothekers kijken eerst of een medicijn goed werkt, voordat ze patiënten middelen voor een langere periode meegeven. Voor hulpmiddelen zoals scootmobiels en rollators zijn afspraken gemaakt over betere toewijzing en hergebruik.
Structurele aanpak
Eind vorig jaar presenteerde Bos zijn bevindingen aan het ministerie van VWS. Zijn belangrijkste leerervaring: laat professionals verspilling zelf oplossen. De overheid hoeft alleen te faciliteren, is zijn adagium. Nu het programma Aanpak verspilling in de Zorg is geëindigd, vraagt Berrie Weeterings van het Catharina Ziekenhuis zich af wie of wat de zorg nu prikkelt om verspilling tegen te blijven gaan. ‘Er blijft een stimulans nodig om het thema écht in ons DNA te krijgen.’ Chiel Bos verwacht dat de overheid wel bereid is om hier een rol te blijven spelen. Hij belooft het signaal over te brengen aan het ministerie van VWS.
Leeft het nog?
Joost Burger, marketing coördinator ziekenhuizen bij Mediq Medeco en gespreksleider, wil ook wel weten wat ziekenhuizen zélf doen aan verspilling. ‘Is het nog een thema bij jullie?’ Er wordt best het een en ander gedaan om mensen bewust te maken van verspilling, zo blijkt uit de reacties aan tafel. Van stickers die aanmoedigen tot bewust gebruik van water en elektriciteit tot een bus voor ideeën tegen verspilling. Maar het ontbreekt aan een structurele aanpak die het verspilgedrag verandert, erkennen de deelnemers. Dat gedrag wordt soms ook veroorzaakt door ziekenhuizen zelf. “Sommige procedures werken verspilling in de hand”, merkt Eric Dupont van VU Amsterdam op. “Veel dingen op een OK worden bijvoorbeeld standaard opengetrokken omdat het in de procedure staat.”
Mandaat van bestuur
Inkopers hebben een cruciale rol in het tegengaan van verspilling, beamen de deelnemers. “Maar we kunnen het niet alleen. Je hebt ook mandaat nodig van het bestuur, dat voorkomt dat je steeds in discussie komt met specialisten over alternatieven voor voorkeursmerken”, stelt Victorine Huenges Wajer van het OLVG. Huub Vervoort van Zuyderland Medisch Centrum beaamt dat maar vindt het ook van groot belang dat inkopers de discussie met specialisten aan durven gaan. “Daarvoor moet je kennis van producten en procedures hebben.” Chiel Bos oppert om de werkvloer niet te vergeten. “Wat zou er gebeuren als je in een ziekenhuis de aanpak van ons project kopieert; dus de werkvloer de oplossingen laat bedenken? Dan creëer je meer draagvlak dan wanneer Inkoop gaat afromen en verander je de cultuur van onderop.”
PROcure tegen verspilling
Ook Mediq Medeco kan volgens de deelnemers een rol spelen in het tegengaan van verspilling. ‘Met PROcure (een aanpak om de inkoop en logistiek rondom medische en facilitaire disposables optimaal in te richten, red.) heeft Mediq Medeco een interessante oplossing in huis om verspilling in ziekenhuizen tegen te gaan, aldus de deelnemers.
De conclusie van de themasessie is dat verspilling nog steeds aandacht verdient. Willen ziekenhuizen verspilling tegengaan, dan moeten ziekenhuisbesturen het tot een speerpunt maken, menen de inkopers. De overheid zou hen hier best toe mogen aanmoedigen. Maak de organisatie daarnaast in zijn geheel verantwoordelijk voor het tegengaan van verspilling, is hun advies. Inkopers kunnen oplossingen tegen verspilling van de werkvloer aankaarten en beoordelen op basis van hun kennis van processen en producten. Daarin spelen ook leveranciers een belangrijke rol spelen want ook zij bezitten die kennis.
Kijk voor inspiratie om verspilling in de zorg tegen te gaan op www.mediqmedecoprocure.nl
