De omzet van ziekenhuizen in 2012 valt 600 miljoen euro lager uit dan verwacht. De lagere omzet hangt samen met een gedaalde productie. In totaal is de productie 1 procent gekrompen. Niettemin is er sprake van recordwinsten. Dit constateert adviesbureau Gupta Strategists op basis van een analyse van de jaarverslagen van 54 ziekenhuizen.
De ziekenhuisomzetten stegen in 2012 weliswaar met 2,9 procent, de totale productie daalde met 1 procent. Een unicum, aldus Gupta Strategists: “De productie steeg eigenlijk altijd. 2012 is het eerste jaar waarin de totale productie daalt.”
Productiedaling
Als mogelijke oorzaken van de productiedaling noemt Gupta scherpere zorginkoop door verzekeraars, groeiend kostenbewustzijn bij patiënten en lagere productieprikkels voor ziekenhuizen en specialisten. Hoewel financieel economisch gunstig, plaatst Gupta een kanttekening bij de productieontwikkeling: “De lagere productie kan een teken zijn dat de toegankelijkheid onder druk staat. Het is belangrijk dat hierin spoedig inzicht ontstaat.”
Overgangsjaar
Gupta Strategists wijt de opvallende cijfers aan het feit dat 2012 een overgangsjaar is. Het oude stelsel met grotendeels budgettaire bekostiging werd vervangen door een systeem van vrije prijzen en volumes. Tegelijkertijd was er de overgang van diagnose behandelingcombinaties (dbc’s) naar DBC-zorgproducten (DOT). Daarnaast werd het Bestuurlijk Hoofdlijnenakkoord tussen ziekenhuizen en zorgverzekeraars van kracht. Op grond van dit akkoord werd de volumegroei beperkt tot 2,5 procent. “In plaats van de maximale volumegroei van 2,5 procent uit het hoofdlijnenakkoord is dus een krimp gerealiseerd”, constateert Gupta. De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) noemt het een “positieve ontwikkeling” dat de ziekenhuizen ruim binnen het hoofdlijnenakkoord blijven.
Winst
Het atypische karakter van 2012 is ook terug te zien in de winstcijfers. Gemiddeld konden de ziekenhuizen 2,2 procent van de bedrijfsopbrengsten aan hun reserves toevoegen, ruim meer dan in de afgelopen jaren. Deze winst is echter geflatteerd. Volgens Gupta is de winst voor 70 procent terug te voeren op het transitiefonds dat de overheid in het leven heeft geroepen om ziekenhuizen te beschermen tegen onvoorziene omzetschommelingen als gevolg van alle systeemveranderingen.
Vangnet
De totale claim ten laste van het vangnet zal volgens Gupta uitkomen op ongeveer 300 miljoen euro. Toch zijn de kosten van ziekenhuiszorg daarmee nog altijd ruim een half miljard lager dan gedacht. Vooraf was de verwachting dat de ziekenhuisomzetten 1,6 miljard euro zouden stijgen als gevolg van ondermeer de overheveling van de TNF-alpharemmers, zorginflatie en de gemaakte groeiafspraken. In werkelijkheid stegen omzetten 1 miljard euro, 600 miljoen euro minder dan voorzien. Daarmee verdienen de ziekenhuis de kosten van het vangnet als het ware voor de overheid terug.
