Nederlanders blijken het risico dat ze lopen op diabetes, nierschade of hart- en vaatziekten niet goed in te schatten. Risico’s van 30 of 40 procent vinden ze wel meevallen, terwijl experts bij dit soort risico’s meteen aan de bel trekken. Dit concluderen Olga Damman en Daniëlle Timmermans van het VUmc in een onderzoek dat vandaag gepubliceerd is in het British Journal of Health Psychology.
Bijna een derde van de Nederlanders (29 procent) heeft lage gezondheidsvaardigheden – zij hebben moeite met het begrijpen en toepassen van informatie over gezondheid en ziekte. Onderzoeker Olga Damman en hoogleraar risicocommunicatie en patiëntbesluitvorming Daniëlle Timmermans hebben onderzocht hoe mensen met lage gezondheidsvaardigheden omgaan met de uitslag van een online gezondheidscheck. Deze gezondheidscheck stelt het risico op diabetes, hart- en vaatziekten en nierschade vast op basis van een korte online vragenlijst.
Uit de resultaten bleek dat de deelnemers moeite hadden om in te schatten of hun risico hoog of laag was. Zij konden niet bepalen hoe ernstig de uitslag nou eigenlijk was. “Risico’s van bijvoorbeeld 30 of 40 procent vonden ze nog wel meevallen en geen reden om hun leefstijl te veranderen of om naar de huisarts te gaan, terwijl experts zouden adviseren om al eerder voor verder labonderzoek naar de huisarts te gaan”, zegt Damman. “We vonden overigens ook dat veel teksten in de gezondheidscheck die bedoeld waren om de aandoeningen uit te leggen, te moeilijk waren voor de deelnemers. Ze sloten niet aan bij hun kennisniveau.”
Geïnformeerde keuzes maken
Volgens Damman is het belangrijk dat ook mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden in staat worden gesteld om geïnformeerde keuzes over gezondheid en zorg te maken. Zij zijn al relatief ongezond en maken minder gebruik van voorzieningen in de gezondheidszorg. De onderzoeker hoopt in de toekomst betere informatie te ontwikkelen zodat de uitslag (het risico op ziekte) van een gezondheidscheck op een begrijpelijke manier kan worden gepresenteerd, ook voor mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden.
