GGZ Noord-Holland-Noord handelde bij een geneesmiddelenonderzoek weliswaar in strijd met de Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen, maar de deelnemende cliënten knapten wel op. Bij mensen met psychotische klachten die memantine slikten, traden verbeteringen op ten aanzien van geheugen, niveau van activiteit en initiatief.
Dit blijkt uit de resultaten van het onderzoek, dat gepubliceerd is in Psychological Medicine.
Het onderzoek richtte zich op mensen met psychotische klachten, die meerdere medicijnen tegen psychose hebben geslikt en desondanks niet herstellen. Het niet herstellen kan leiden tot een aanhoudende psychose, geheugenproblemen, verminderd initiatief en beperkte activiteit. Voor deze mensen wordt in de landelijke richtlijn het medicijn memantine aanbevolen. Psychiaters schrijven het soms al voor aan mensen met aanhoudende psychotische klachten, maar de wetenschappelijke basis hiervoor was beperkt, volgens GGZ Noord-Holland-Noord.
Daarom besloot de ggz-instelling deze behandeling te combineren met onderzoek, waarbij memantine werd vergeleken met een placebo. 52 cliënten hebben van augustus 2013 tot augustus 2014 deelgenomen aan de studie. Zij kregen allen twaalf weken memantine en veertien weken een placebo. In beide groepen, memantine en placebo, knapten cliënten op. Wel was het herstel met memantine significant beter ten aanzien van geheugen, niveau van activiteit en initiatief. “Juist deze verbetering biedt perspectief wat betreft het dagelijks functioneren”, aldus de ggz-instelling. De deelnemers toonden zich ook tevreden over het onderzoek. 70 Procent ondervond een gunstig effect van memantine en bijna 60 procent koos ervoor met memantine verder te gaan.
Wilsbekwaam
Het tv-programma ZEMBLA maakte in april 2015 melding van het onderzoek. De ggz-instelling zou cliënten hebben laten deelnemen aan het onderzoek van wie onduidelijk is hoe wilsbekwaam ze zijn. De Inspectie voor de Gezondheidszorg stelde daarna een onderzoek in naar GGZ Noord-Holland-Noord en concludeerde dat de medicijnstudie niet in overeenstemming met de beginselen van goede klinische praktijken is uitgevoerd. De instelling zou zelfs in strijd met de wet hebben gehandeld. De inspectie droeg de zaak om die reden onlangs over aan het Openbaar Ministerie.
Ypsilon, vereniging van familieleden en naasten van mensen met een verhoogde kwetsbaarheid voor psychose, vindt dat het onderzoek volgens de regels had moeten gebeuren, maar is tegelijkertijd enthousiast over de uitkomsten. Volgens directeur Bert Stavenuiter gebeurde er met het onderzoek “écht iets bijzonders: bijna nooit wordt bij mensen die echt stevig en langdurig ziek zijn onderzoek gedaan om te zien of hun leven nog draaglijker kan worden gemaakt. Maar in dit geval wél en waren de uitkomsten ook nog eens gunstig: ze laten zien dat patiënten die naast antipsychotica memantine kregen, beter gingen functioneren waar het gaat om hun geheugen, niveau van activiteit en initiatief. Dat vind ik nogal wat en de mensen zelf kennelijk ook: 60 procent van de patiënten koos ervoor met memantine verder te gaan!”
