Wheelchair, leerer Rollstuhl; für Beitrag CME 2/2011 Image downloaded by Christiane Seufert at 9:58 on the 08/02/11 Publikationsname / Publikationsnummer / E-Tag TT.MM.JJJJ (optional)
Weg met de schotten, de labeltjes, regeltjes en starre werkwijzen. Die zijn funest voor de uitvoering van het VN-verdrag voor de rechten van mensen met een handicap. We moeten fundamenteel anders gaan werken, zo concludeert de top van de sector tijdens een talkshow met Otwin van Dijk.
Het Kennisfestival Gehandicaptenzorg, op 2 november in Ede, stond in het teken van de praktische uitvoering van het VN-verdrag CRPD (Convention on the Rights of Persons with Disabilities). Dit verdrag van de Verenigde Naties borgt de rechten van mensen met een handicap. Er staan afspraken in dat mensen met en zonder handicap dezelfde rechten hebben, kinderen en volwassen met een handicap kunnen meedoen, ze een goed actief leven hebben en dat mensen met een handicap zelf kiezen. Nederland heeft het verdrag deze zomer geratificeerd.
Transformeer u
Het geeft mensen met een handicap rechten op het gebied van bijvoorbeeld wonen, werk, opleiding en toegankelijkheid. De centrale vraag op het kennisfestival was: hoe gaan we dit verdrag handen en voeten geven? Daarvoor hield gastheer Otwin van Dijk, voormalig PvdA-kamerlid en nu burgemeester van Oude IJsselstreek, een talkshow met zes gasten. De zorgsector, maar ook het onderwijs en de arbeidsmarkt zullen fundamenteel anders moeten gaan denken, zo luidt de conclusie. Hetzelfde geldt voor gemeenten. Gerrie Ligtelijn-Bruis, wethouder zorg van de gemeente Ede, vat het kernachtig samen in de bijna Bijbelse oproep: “Ga heen en transformeer u”.
Taal
“Wij hebben altijd de neiging gehad problemen binnen de zorg op te lossen”, zegt directeur VGN Frank Bluiminck. “Als het werk niet toegankelijk is dan regelen we aparte bussen, aparte werkplekken of dagbesteding”, vult Van Dijk aan. “Draai dat nou eens om. Maak het werk toegankelijk. Zorg er voor dat ieder mens middenin de samenleving staat.” Dat begint al met de taal die instanties spreken. Die is veel te ingewikkeld. Er zijn al aardig wat initiatieven om dit te verbeteren. Zo worden in Goes workshops ‘waarom moeilijk doen als het makkelijk kan’ gegeven aan gemeenteambtenaren en UWV-medewerkers. En verschillende gemeenten ontwikkelen materiaal voor de komende tweede kamer-verkiezingen, zo meldt Jenny Goldschmidt, voorzitter van de Coalitie voor Inclusie.
Ontschotten
Een voorwaarde voor een andere manier van denken en werken is dat instanties ontschotten, betogen de gasten van Van Dijks talkshow. En niet meer in labeltjes denken, zoals het doelgroepenregister van de UWV. “De wet- en regelgeving over wat een baan is en wat niet beperkt juist vinden van geschikte werkzaamheden”, zegt Ilya Soffer, directeur van cliëntenorganisatie Ieder(in). Werk en dagbesteding kunnen in elkaar overvloeien. Zij pleit voor een individuele coach die mensen met een handicap begeleidt. Die kan er ook zorg voor dragen dat er geen gat ontstaat tussen school en werk. “Want als mensen op de bank belanden, dan ben je ze kwijt.”
Praktijkverklaring
En ook het onderwijs moet minder rigide omgaan met diploma’s of certificaten. SBB (Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs-Bedrijfsleven) heeft daarvoor een oplossing bedacht voor mensen die niet in staat zijn een diploma te halen, vertelt algemeen directeur André Timmermans. “Mensen die bij een bedrijf gewerkt hebben krijgen een praktijkverklaring, om mee te nemen naar andere bedrijven. De praktijkverklaringen zijn erkend binnen de branches, zoals bijvoorbeeld de metaalsector.” Nu maakt SBB zich sterk voor werkplekken binnen het bedrijfsleven. Zo’n 4000 bedrijven doen nu mee.
Luister
Maar bovenal is het een cultuurkwestie, die speelt in alle sectoren. Jenny Goldschmidt: “Niet alles kan, maar we moeten samen met de cliënt bedenken wat wel mogelijk is en anders uitleggen waarom iets niet kan. Zorgverleners, sta open voor suggesties. Ga het gesprek aan en luister.”
Iemand die deze processen de komende tijd gaat bewaken is Dick Houtzager. Hij is lid van het College voor de Rechten van de Mens. Houtzager: “Er is een instantie aangewezen om te letten op de uitvoering van het VN-verdrag, en dat zijn wij. Wij monitoren en controleren, maar we zijn ook een meldpunt voor klachten. Mensen met een handicap weten het college steeds vaker te vinden. Veel klachten gaan over de toegankelijkheid van werk, sport, OV of openbare gebouwen. En dat is slecht voor de kwaliteit van leven.”
