Solved Maze Concept
Nederland kan wereldwijd koploper worden op het gebied van value based healthcare. Maar dan moet er wel wat gebeuren op het terrein van informatietechnologie. Ook moet de patiënt een grotere inbreng krijgen, want ‘patient knows best’.
Dat zei Harvard-hoogleraar Michael Porter tijdens de uitreiking van de Value Based Healthcare Prize 2017 op 11 mei. “Laat Nederland het eerste land zijn dat over de volle breedte van de zorg uitkomstmaten invoert”, aldus de grondlegger van de VBHC-methodiek. “Ik zie geen reden waarom Nederland niet binnen afzienbare tijd het leidende value based health care-systeem in de wereld kan zijn. Maar om zo ver te komen, heeft Nederland nog veel werk te verzetten op het gebied van IT. Er moeten betere standaarden voor informatie-uitwisseling komen. Daarnaast is de discussie over privacy volledig vastgelopen.”
Eerste lijn
Wat Porter betreft, ligt de belangrijkste opdracht voor waardegedreven zorg momenteel in de eerste lijn. Anders dan de tweede lijn, met zijn duidelijk gedefinieerde ziektebeelden, behandelingen en zorgpaden, is de eerstelijn zorg voor alles holistisch, betoogt Porter. “In een eerstelijnspraktijk zijn duizend dingen tegelijk gaande, een dokter moet misschien wel vijftig routines op een dag uitvoeren. De vraag is dus hoe je waarde kunt creëren als de zorgvraag, behandeling en uitkomsten zo uiteen lopen.”
Specialisatie is volgens Porter de oplossing. “Dus niet langer één organisatie die alle patiënten behandelt, maar een onderverdeling in verschillende patiëntengroepen. Eerstelijnscentra hoeven ook niet per se alles zelf te doen. Preventie bijvoorbeeld is een lastig specialistisch terrein. Dat zou de eerste lijn beter kunnen overlaten aan speciale preventiecentra. Bovendien is veel zorg in de eerste lijn gerelateerd aan bredere maatschappelijke problemen, zoals werkloosheid en huisvesting, dus is het zaak om aan te haken bij andere instanties.”
Juist op het terrein van een geïntegreerde eerstelijn maakt Nederland volgens Porter stappen. Niettemin viel er tijdens het VBHC-congres in Nijkerk ook de nodige kritiek te beluisteren op de Nederlandse zorgpraktijk, met name daar waar het om de inbreng van de patiënt ging.
Machteloosheid
“Value based health care vormt een sterke basis voor een echt partnerschap tussen arts en patiënt, maar de systemen werken dat tegen”, aldus Linda Burger, manager care van het Westfriesgasthuis en borstkankerpatiënt. “Pas toen ik zelf patiënt werd, merkte ik hoe afhankelijk het huidige zorgsysteem me maakte. Zo kon ik niet bij het multidisciplinair overleg aanschuiven, terwijl ik toch specialist van mijn eigen leven en gezondheid ben. Ik wil regie kunnen hebben. Daadkracht in plaats van machteloosheid. Als we echt wat willen met value based healthcare moeten dokters uit het systeemdenken komen en ziekenhuizen moeten aan structuren durven sleutelen.”
Fragmentatie
Mohammed Al-Ubaydli, CEO van Patients know best, wees in dit verband op het effect van hyperspecialisatie in de zorg. “Dokters weten meer en meer van steeds minder en minder, dus als we de organisatie van de zorg volgen, vermenigvuldigen we de fragmentatie. Uiteindelijk is de patiënt de enige die het hele plaatje voor ogen heeft.”
In aanvulling op deze constatering pleitte discussieleider en oud-ziekenhuisbestuurder Hans Büller voor een patiëntgerichte IT-ondersteuning. “Uiteindelijk moet alle informatie onder controle van de patiënt komen, maar in Nederland is er vooralsnog geen businesscase voor een informatiesysteem waarvan de patiënt eigenaar is.”
Kwaliteitsmanager Raymar Homm van de Duitse Schön Klinik, winnaar van de Europese VBHC inspiratieprijs, onderkende het belang van informatie. “We weten bij Schön Klinik hoe we de patiënt actief moeten betrekken, maar de patiënt heeft niet altijd de informatie om actief deel te nemen aan een behandeling. Alleen als een patiënt voldoende kennis heeft, kan hij actief participeren.”
Dokterszaak
De patiënt meenemen, volgens Porter is ook dít binnen een waardegedreven kijk op zorg een zaak van dokter. “Ik zie veel dokters die de patiënt de schuld geven, bijvoorbeeld omdat ze hun medicatie niet goed innemen. Maar het is juist het werk van de zorgprofessional om de patiënt zo voor te lichten dat hij zijn medicatie wel goed inneemt. Patiënten betrekken en scholen is onze job, daar hebben we te weinig oog voor. Als je succes wilt, moet je patiënten weten in te nemen voor het idee dat ze betrokken moeten zijn. Patient knows best, dat is waar value based health care begint en eindigt.”
