Business concept isolated on white
Concentratie van de ziekenhuiszorg kan ertoe leiden dat mensen met meerdere aandoeningen naar meerdere locaties moeten reizen. In het licht van de vergrijzing gaat het om een steeds groter wordende groep. Daarvoor waarschuwt de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) in een marktscan van de medisch specialistische zorg.
De NZa stelt in de Marktscan Medisch Specialistische Zorg dat zij voorstander is van samenwerking tussen ziekenhuizen, als dit meerwaarde voor de patiënt heeft. De zorgautoriteit ziet echter ook dat samenwerkingen en fusies leiden tot meer concentratie van de ziekenhuiszorg. Dat kan een aantal onbedoelde gevolgen hebben.
Zo stelt de NZa vast dat de schaalvergroting van de ziekenhuissector in Nederland komt met name voort uit fusies tussen ziekenhuizen die dicht bij elkaar liggen. Daardoor wordt zowel de schaal als het marktaandeel groter, maar de concurrentie minder. Dat kan leiden tot te hoge prijzen of te lage kwaliteit.
Daarnaast is een belangrijk risico van schaalvergroting dat de zorg voor veelvoorkomende aandoeningen op te weinig locaties beschikbaar is. Mensen met meerdere aandoeningen moeten dan naar meerdere (locaties van) ziekenhuizen. “Dit kan een behandeling die nauw is afgestemd tussen ziekenhuis, huisarts en mantelzorger in de weg staan en ten koste gaan van de kwaliteit van zorg”, aldus de zorgwaakhond.
Concentratie heeft ook voordelen. Zo is er voor bepaalde aandoeningen een verband gevonden tussen het aantal uitgevoerde behandelingen en de kwaliteit. Echter, boven een bepaalde grens neemt de kwaliteit niet per definitie meer toe. Dit moet wel per behandeling bekeken worden.
Marktaandelen
De NZa ziet ten opzicht van de jaren 2012 en 2013 dat steeds minder ziekenhuizen met elkaar fuseren. De marktaandelen van ziekenhuizen zijn de afgelopen jaren vrij stabiel gebleven en zelfs een beetje afgenomen. De zorgautoriteit vindt dit een goede ontwikkeling, omdat dit betekent dat burgers de zorg ook bij andere zorgaanbieders zijn gaan afnemen. Dit komt de concurrentie weer ten goede, wat kan bijdragen aan innovatie en betere kwaliteit van zorg voor de burger.
Tot slot ziet de NZa een grote spreiding tussen regio’s. Deze spreiding is te zien bij zowel het marktaandeel van ziekenhuizen als het marktaandeel per zorgverzekeraar. Als een ziekenhuis of zorgverzekeraar een hoog marktaandeel heeft in de regio, is dat voor de NZa een reden om hen in de gaten te houden.
Een hoog marktaandeel staat niet gelijk aan aanmerkelijke marktmacht, maar kan daar wel een indicator voor zijn, stelt de NZa. Een groot marktaandeel mag geen negatieve gevolgen voor de burger hebben, zoals een stijging van de prijzen of vermindering van de kwaliteit, aldus de zorgwaakhond.
