Het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ) verlegt de focus van behandelen naar het leveren van een bijdrage aan het welzijn van de patiënt. Het ziekenhuis wil het zwaartepunt in de zorg veel meer leggen bij de patiënt en zet hiertoe de inzichten met betrekking tot positieve gezondheid in. De strategie van het ziekenhuis wordt hier zelfs helemaal op gebaseerd.
Het JBZ legt de komende jaren steeds meer de nadruk op ‘gezondheidswelzijn’ in plaats van op ziekte, zo valt in het jaardocument van het ziekenhuis te lezen. Het ziekenhuis wil vooral kijken naar wat mensen wél kunnen en waar ze zelf invloed op hebben. “Onze focus verschuift van behandeling naar het verbeteren van het functioneren in het dagelijks leven. De patiënt en maatwerk staan daarbij centraal.”
Piet-Hein Buiting, voorzitter van de raad van bestuur van het JBZ, vertelt aan Skipr: “We zijn bezig om de oorspronkelijke functie van een ziekenhuis, namelijk mensen gezond maken, te vernieuwen”. Nu worden patiënten benaderd vanuit het medische model van simpelweg behandelen. “Dit kan in veel situaties prima, bijvoorbeeld bij een knieoperatie, maar een puur medische blik is minder geschikt als er bijvoorbeeld sprake is van een combinatie van chronische aandoeningen.”
Prestatie-indicatoren
Nu is het zo dat een arts aan een patiënt vooral medisch-technische vragen stelt over de behandeling, volgens Linda Kemink, endocrinoloog en staflid van het medisch specialistisch bedrijf in het JBZ. Zij ziet veel diabetespatiënten en moet over hen veel gegevens verzamelen voor de prestatie-indicatoren van het ziekenhuis. Het is volgens haar de vraag of het bespreken van die gegevens veel toevoegt aan zijn welzijn.
“Ik bespreek bijvoorbeeld veel liever met de patiënt of het lukt om de benodigde medicijnen in te nemen. Als het antwoord ‘nee’ is, zijn wij specialisten minder geneigd om te vragen: ‘waarom niet?'” Een dergelijke vraag is volgens Kemink belangrijk omdat het waarschijnlijk zal leiden tot een beter resultaat van de behandeling dan alleen medisch-technische vragen.
Besluitvorming
Vroeger wist de dokter het beste wat goed voor de patiënt was en bepaalde hij de behandeling, aldus Kemink. Als het aan het JBZ ligt, betrekken specialisten hun patiënten veel meer bij de besluitvorming. Buiting: “We gaan eerst kijken wat een patiënt belangrijk vindt om te kunnen functioneren en vervolgens besluiten we welke behandeling daarbij past.”
Er blijft ruimte voor patiënten die beslissingen over de behandeling liever aan de arts overlaten. Mensen met een bepaalde aandoening die graag voor controle vier keer per jaar naar de polikliniek komen, blijven welkom. Tegelijkertijd wil het JBZ meer zelfredzame mensen naar hun behoefte gaan behandelen, soms door hen juist niet fysiek naar het ziekenhuis te laten komen maar op andere manieren contact met hen te houden.
Positieve gezondheid
Om de zorg meer in te richten volgens de behoeften van de patiënt, maakt het JBZ gebruik van de principes van positieve gezondheid. Het concept is bedacht door Machteld Huber, die het definieert als het vermogen van mensen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Op verzoek van het JBZ heeft Huber workshops gegeven aan het personeel over positieve gezondheid.
Critici wijzen erop dat de effectiviteit van positieve gezondheid nog moet worden bewezen. Hieraan wil het JBZ een bijdrage leveren aangezien het ziekenhuis bij voorkeur werkt volgens evidence based methoden. Het JBZ wil onderzoeksprojecten opzetten met onder andere ZonMw en Tranzo, het wetenschappelijk centrum voor zorg en welzijn van Tilburg University.
Technologie
Technologie is erg belangrijk voor verwezenlijking van de ambities van het JBZ. “Door grotere technologische mogelijkheden en sociale veranderingen wordt het beter mogelijk om als ziekenhuis dichter bij de patiënt te komen”, zegt Buiting. Zo kunnen er consulten plaatsvinden via Skype en krijgt de patiënt toegang tot een persoonlijke, digitale gezondheidsomgeving.
Die digitale omgeving heeft het JBZ ingericht in het portaal MijnJBZ. Dit portaal is mogelijk gemaakt doordat het ziekenhuis HiX van ChipSoft in gebruik heeft genomen in 2016. Medische en verpleegkundige gegevens worden voortaan digitaal bijgehouden en de patiënt kan deze inzien via MijnJBZ. Hiermee hebben patiënten een instrument in handen waarmee zij volgens het ziekenhuis meer grip op het eigen zorgproces krijgen.
Het JBZ benadrukt dat de omslag naar een nieuwe manier van werken veel meer behelst dan alleen het toepassen van technologie. Het complete referentiekader van de zorgverlener en van de patiënt zal veranderen. Om die reden wordt de hele ziekenhuisstrategie gebaseerd op het leveren van een bijdrage aan het welzijn van de patiënt.
Olievlek
Meer focus op de patiënt vergt een nieuwe manier van werken, die niet in één klap zal worden gerealiseerd. Linda Kemink: “We zullen het in projecten uitrollen op enkele afdelingen, waarna het zich hopelijk als een olievlek gaat uitbreiden over de rest van het ziekenhuis”. Ook is het JBZ in gesprek met huisartsen in de regio waar veel contact mee is, omdat sommige onderdelen van een behandeling beter dichtbij de patiënt thuis kunnen plaatsvinden. Ook is het ziekenhuis in gesprek met patiënten zelf, die het ziet als mede-architect van de nieuwe zorgvorm.
In de nieuwe manier van werken wordt het resultaat voor de patiënt belangrijker dan productie draaien, waartoe de ziekenhuizen feitelijk worden gestimuleerd in de huidige bekostigingsstructuur. Het JBZ voert gesprekken met zorgverzekeraars over andere bekostigingsmogelijkheden. “Het is niet moeilijk om het gesprek te beginnen, maar wel om een goede oplossing te vinden.”
Pionieren
Dat nog niet alles uitgekristalliseerd is in de nieuwe manier van werken die het JBZ zichzelf aanleert, is een logische consequentie van het feit dat het ziekenhuis aan het pionieren is. Buiting: “We zijn nu eenmaal een voorloper in het instrumenteel inzetten van positieve gezondheid, dus we zullen gaandeweg dingen moeten uitvogelen.”
Intussen verruimt de focus op patiënten de blik van mensen die bij het JBZ werken ontzettend, volgens de voorzitter van de raad van bestuur. Hij verwacht dat andere ziekenhuizen ook stappen zullen zetten de komende jaren. “In de toekomst zullen we inzien dat de huidige tijd het omslagpunt is geweest, waarbij patiënten veel meer de regie kregen over de eigen gezondheid en de eigen zorg.”
