De uitgaven aan dure geneesmiddelen in de ziekenhuiszorg blijven stijgen: in 2016 lopen de declaraties van deze medicijnen naar verwachting op tot bijna 2 miljard euro. De uitgaven aan dure geneesmiddelen stijgen harder dan de totale uitgaven aan ziekenhuiszorg.
Dat blijkt uit de Monitor Geneesmiddelen in de medisch-specialistische zorg van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).
De stijgende uitgaven aan geneesmiddelen worden vooral veroorzaakt door de komst van nieuwe, dure medicijnen. Gemiddeld stegen de uitgaven aan dure geneesmiddelen de afgelopen periode 6,7 procent per jaar, waarmee de stijging sneller verloopt dan de stijging van de totale uitgaven aan ziekenhuiszorg. Die bedroeg in 2016 2 procent ten opzichte van 2015. Bovendien stjigt het aandeel van dure geneesmiddelen in de totale uitgaven aan ziekenhuiszorg: in 2012 was dit nog 7,2 procent, in 2016 8,4 procent.
In de monitor gaat het over geneesmiddelen die verstrekt worden in het ziekenhuis en zo duur zijn dat ze apart van de behandeling worden gedeclareerd, zogeheten add-on geneesmiddelen. In 2015 werd hieraan 1,85 miljard euro uitgegeven. Over het jaar 2016 is er al voor 1,94 miljard euro gedeclareerd, en dat terwijl nog niet alle declaraties over dat jaar binnen bij de zorgverzekeraars.
Communiceren
De NZa moedigt zorgverzekeraars en ziekenhuizen aan zich te blijven inspannen om de geneesmiddelenprijzen te verlagen. “Daarnaast roepen wij ze op om eerder en duidelijker met elkaar te communiceren over de plaats en hoogte van vergoeding van nieuwe dure geneesmiddelen. Ook adviseren wij de beïnvloeding en afhankelijkheid van ziekenhuizen van de farmaceutische industrie in kaart te brengen en transparanter te maken.”
De zorgautoriteit ziet wel een aantal goede initiatieven om de kostenstijging te beperken. Zo kopen ziekenhuizen vaker gezamenlijk geneesmiddelen bij de farmaceutische industrie. Op die manier betalen zij een lagere prijs dan voorheen. Ook worden vaker goedkopere alternatieven ingezet dan vorig jaar. Zorgverzekeraars stimuleren de initiatieven en kopen niet meer alle dure medicijnen bij alle ziekenhuizen in, maar bij expertisecentra. De inzet van biosimilars in ziekenhuizen neemt toe, en voor de toekomst wordt nog een verdere toename verwacht.
Volgens de NZa zijn de zorgverzekeraars optimistisch over de ontwikkeling van de contractprijzen voor 2018: alle zorgverzekeraars verwachten lagere inkoopprijzen dan voorheen te kunnen bedingen voor bepaalde generieke add-ongeneesmiddelen. Deze verwachting koesteren de ziekenhuizen in mindere mate voor onder meer de zogeheten specialité add-ongeneesmiddelen zonder concurrentie.
Financieel arrangement
De NZa heeft onderzocht of de financiële arrangementen die het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) afsluit met farmaceuten invloed hebben op de inkoop van ziekenhuizen bij de farmaceutische industrie. Een op de drie ziekenhuizen zeggen tegen de NZa dat het voorkomt dat zij voor een geneesmiddel waar een financieel arrangement voor is afgesloten, voorheen korting konden bedingen. Dit zijn allemaal algemene ziekenhuizen. Alle academische ziekenhuizen zeggen nooit, voorafgaand aan een financieel arrangement over een geneesmiddel, kortingen voor dit geneesmiddel te hebben kunnen bedingen bij de fabrikant.
Vrijwel alle ziekenhuizen die voorheen korting konden bedingen, krijgen dit niet meer voor elkaar als gevolg van het financieel arrangement tussen VWS en farmaceut. Het is de NZa onbekend om hoeveel geneesmiddelen het gaat. Het is voor zorgaanbieders meestal niet duidelijk of en hoe verzekeraars de opbrengst van het arrangement verwerken in de financiële afspraken met zorgaanbieders, mede hierdoor kunnen zorgaanbieders de invloed van financiële arrangementen als negatief ervaren. Eén ziekenhuis merkte daarnaast op dat het moeilijker wordt het goedkoopste van twee gelijkwaardige geneesmiddelen te kiezen als vanwege het geheime arrangement niet bekend is wat de prijs van een geneesmiddel is.
