Man drawing line from ladder
Als het gaat om duurzame inzetbaarheid, personeel zo lang mogelijk gelukkig en gezond werkzaam houden, dan ligt de bal vooral bij de medewerkers zelf. Zorgorganisaties moeten dit vooral in dialoog faciliteren. Dat is wat anders dan het rücksichtslos invoeren van zelfsturende teams. Rust en baanzekerheid zijn belangrijke voorwaarden voor zelfontwikkeling.
Dat stellen Peter van Wageningen, directievoorzitter van inkomensverzekeraar Loyalis, en Anja Wiersma, manager consultancy bij Loyalis. Van Wageningen: “Duurzame inzetbaarheid gaat vooral over hoe je in te leven staat. Hoe denk je over jezelf en hoe maak je daar een permanent proces van? Dat geldt in belangrijke mate ook voor je werk en over langere tijd. Je kunt in het begin een goede match hebben, maar is die er ook na jaren nog? Dat kan alleen als je op tijd aan jezelf werkt. Daarmee voorkom je uitval.” Alleen in de zorg gebeurt dat nog te weinig, ziet Van Wageningen, die jarenlang toezichthouder was bij Cordaan en nu bij ziekenhuis Tergooi. Dat ligt voor een deel ook aan de medewerkers zelf. “In de hele sector zie je dat mensen graag voor anderen zorgen, maar te weinig voor zichzelf.”
Zelfontwikkeling
Werkgevers in de zorg zouden dit dus moeten aanjagen, vinden Peter van Wageningen en Anja Wiersma, maar in het speelveld zitten tegenstrijdigheden. “Het is belangrijk dat eigen regie gefaciliteerd en gestimuleerd wordt, maar medewerkers moeten niet voorgeschreven krijgen wat ze moeten doen. Nog te vaak staan in budgetten voor ontplooiing en ontwikkeling doelen omschreven die door het management zijn bepaald”, zegt Wiersma. Tegelijkertijd is het aan het management om hier enige sturing aan geven. Je kunt dit niet helemaal aan de medewerkers en de teams zelf overlaten. “In sommige gevallen zijn zelfsturende teams te snel gelanceerd. Uit onze ervaring blijkt dat het helpt als je die zorgvuldig implementeert om ruimte voor zelfontwikkeling in te bouwen”, stelt Anja Wiersma. “Je moet er naar toe groeien.”
Dialoog
Loyalis heeft samen met Zilveren Kruis een model voor zorginstellingen ontwikkeld hoe werkgevers en werknemers hier mee om kunnen gaan. “De basis is dialoog en samenwerking. In je eentje red je het niet. De werkgever geeft ruimte en informeert over mogelijkheden. Medewerkers kunnen dan zelfkennis ontwikkelen, zodat ze weten wat ze willen en de durf en het lef hebben om dat aan te gaan. Om na jaren bijvoorbeeld weer in de schoolbanken te gaan zitten.” Het model is recentelijk vooral toegepast in de wijkzorg en de thuiszorg. Uit metingen blijkt een ‘lichte positieve stijging’ als het gaat om bijvoorbeeld werkbeleving en werkdruk. Anja Wiersma: “Mensen waarderen aandacht.” En wat betreft de aanpak? Samenhangende interventies met een duidelijke gerichtheid en keuzevrijheid zijn veel meer ondersteunend dan losse instrumenten, zo stelt ze. En een andere manier van werken, vult Peter van Wageningen aan. “Dat hoeft niet vastgelegd in van boven opgelegde masterplannen. Mensen zouden ook direct verbeteringen kunnen doorvoeren. Korte overlegjes als een dagstart of een stand-up zijn daar een mooi middel voor.” Het is een manier om te ont-automatiseren, en zo ruimte te creëren voor mentaal en fysiek gezonder gedrag, zo blijkt uit eerder onderzoek van Loyalis Kennis & Consult.
Rust
Belangrijkste voorwaarden voor zelfregie en zelfontplooiing zijn (baan)zekerheid en rust. “En dat is best lastig in een sector waar reorganisaties en fusies bijna een constante zijn”, zegt Anja Wiersma. “En dat heeft nogal impact op de werkvloer, en dus op de productiviteit. Organisaties realiseren zich dat te weinig.” Volgens Wiersma is het de taak van HRM en management om zo transparant mogelijk te zijn. “Dat betekent ook vertellen wat er op dat moment nog niet duidelijk is. Daarnaast moet een organisatie veel aandacht geven aan mensen die zich zorgen maken of beren op de weg zien. Sla dat niet neer!”
Meer weten over duurzame inzetbaarheid en zelfontwikkeling op het werk? Kom dan op 14 december 2018 naar het evenement healthcare@work in Nieuwegein, mede georganiseerd door Skipr. Daar spreekt onder anderen Tinka van Vuuren, hoogleraar Vitaliteitsmanagement aan de Open Universiteit Nederland en senior consultant bij Loyalis, over medewerkers motiveren door een leven lang leren op het werk.
