De breuk binnen de Alliantie Nederland Rookvrij is niet uit de lucht komen vallen. Het botert al langer niet tussen de verschillende deelnemers. In de aanloop naar ondertekening van het preventieakkoord heeft de Stichting Rookpreventie Jeugd overwogen om andere 150 leden tot een boycot op te roepen.
Naar nu blijkt zijn de Stichting Rookpreventie Jeugd en de kritische website TabakNee, met longartsen Wanda de Kanter en Pauline Dekker als drijvende krachten, recentelijk uit de Alliantie gezet. De Alliantie, meer in het bijzonder de grootste en invloedrijkste deelnemer KWF Kankerbestrijding, vindt dat de activistische opstelling van de Stichting Rookpreventie Jeugd en TabakNee niet past bij de weg van geleidelijkheid die ze voorstaat.
Ongeloofwaardig
Volgens verschillende media zijn de ‘gematigde’ partijen vooral boos over de frontale aanval van TabakNee op Jolande Sap. Medio 2018 verscheen er een artikel op de tabakskritische website waarin werd betoogd dat Sap als voorzitter van de overlegtafel tabakspreventie ongeloofwaardig was, vanwege haar commissariaat bij KPMG. Het advies- en accountancybureau wordt volgens de anti-tabaksactivisten geregeld ingehuurd voor tabaksvriendelijke onderzoeken.
Onzin tekenen
Maar ook over de inhoud van het preventieakkoord bestonden scherpe meningsverschillen. Volgens de anti-tabaksactivisten ging het akkoord lang niet ver genoeg. Onder het motto “onzin tekenen heeft geen zin” overwoog De Kanter zelfs om andere partijen op te roepen tot een boycot. Hoewel ook de Stichting Rookpreventie Jeugd het akkoord ondertekende, vindt De Kanter het blijkens commentaar tegenover de NOS nog altijd te slap. De accijnzen zijn volgens haar te laag en er zijn veel te veel verkooppunten van sigaretten. “Je kunt nu op iedere hoek van de straat een pakje halen. Een goede aanpak daarvan zie je niet terug in het gesloten akkoord.”
Wettelijke verankering
Met het preventieakkoord mikt staatssecretaris Blokhuis op een rookvrije generatie in 2040. Volgens De Kanter kan dit alleen bereikt worden als er concrete doeleinden worden geformuleerd, die wettelijk verankerd worden. “Als je rookvrije generatie in regeerakkoord opneemt, zou je het ook met wet moeten kunnen onderbouwen”, aldus De Kanter eerder tegenover Skipr. “Maar als er nog steeds verkooppunten voor tabak bijkomen en de prijs niet verder omhoog gaat, dan is zo’n wet kansloos en zijn alle verdere voornemens gratuit.”
Geen inbreng
Ook liet De Kanter weten dat het haar stoorde dat partijen die werk willen maken van tabaksbestrijding een minimale inbreng hebben gehad bij de preventietafel tabak. “Wij zaten als Stichting Rookpreventie Jeugd niet aan tafel. Dat hadden we ook niet verwacht. Maar er zaten ook geen longartsen aan tafel. Niemand die de urgentie van maatregelen dagelijks voelt, maar wel crèche-bestuurders en speeltuineigenaren, dat zijn geen sterke gesprekspartners.” Bovendien bleek de eerdere veronderstelling dat de deelnemers van de Alliantie Nederland Rookvrij een stem in het kapittel hadden, volgens De Kanter niet te kloppen. “Uiteindelijk hebben alleen de Hartstichting, KWF Kankerbestrijding en Longfonds als initiatiefnemers van de Stichting Rookvrije Generatie gesproken.”
Schandelijk
Stichting Rookvrije Jeugd voert momenteel verschillende rechtszaken tegen de tabaksindustrie en krijgt daarbij steun van verschillende ziekenhuizen en medische beroepsverenigingen. Onder medici bestaat ook onvrede over de manier waarop De Kanter en Dekker door de Alliantie Nederland Rookvrij zijn behandeld.
In een reactie op Twitter noemt dermatolog en hoogleraar Leonard Witkamp het uitsluiten van de twee longartsen “schandelijk”. Witkamp laat weten dat dit reden is voor zijn zorgorganisatie Ksyos om uit de Alliantie Rookvrij Nederland te stappen.
