Staatssecretaris Marlies Veldhuijzen van Zanten van VWS gaat samen met brancheorganisatie VGN, het expertisecentrum CCE en belangennetwerk KansPlus een plan van aanpak opstellen dat antwoord moet geven op de vraag hoe om te gaan met gehandicapten met ernstige gedragsstoornissen en psychiatrische problemen. Naar schatting veertig van deze cliënten worden in de instelling waar ze verblijven ernstig in hun vrijheid beperkt.
Spoeddebat
Veldhuijzen van Zanten ontvouwde haar plan woensdag in een spoeddebat met de Tweede Kamer. Aanleiding voor het debat was een uitzending van de actualiteitenrubriek Uitgesproken EO, waarin maandagavond een reportage te zien was over de 18-jarige Brandon die al drie jaar grotendeels aan de muur vastgeketend moet leven in zorginstelling ‘s Heeren Loo.
Schrijnend
Een aangeslagen staatssecretaris vertelde de Kamer hoe diep de uitzending haar had geraakt. “Het is schrijnend te zien dat een zo jong iemand, die zijn leven nog voor zich heeft, zo weinig perspectief op een betere toekomst heeft”, aldus Veldhuijzen van Zanten. “Ook het verdriet van de moeder heeft mij zeer aangegrepen; geen enkele ouder zal voor zijn kind een dergelijk perspectief kunnen verdragen.” Veldhuijzen van Zanten wil daarom een gesprek met de moeder van Brandon om van haar zelf horen over de leefsituatie van haar zoon. Daarnaast zal Veldhuijzen van Zanten-Hyllner een bezoek brengen aan ’s Heeren Loo.
Verantwoord
Met de bevindingen van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) in de hand, stelde de staatssecretaris niettemin dat “de geboden zorg voldoet aan de normen voor verantwoorde zorgverlening”. Ook de criteria voor het toepassen van vrijheidsbeperking worden volgens Veldhuijzen van Zanten zorgvuldig toegepast. Volgens de staatssecretaris heeft ‘s Heeren Loo zich in de loop der jaren ook voldoende ingespannen om de situatie te normaliseren. De instelling investeerde in 2009 ondermeer vijf ton in een speciaal aangepaste woonruimte. Nadat Brandon deze woning vernield had, moest hij noodgedwongen terugverhuizen naar het instellingsterrein. Ook daarna zijn volgens de staatssecretaris diverse pogingen ondernomen om de woon- en leefomstandigheden te verbeteren. Daarnaast is ook expertisecentrum CCE geraadpleegd.
Verbetering
Dat de zorg voor Brandon aan de formele criteria voldoet betekent volgens Veldhijzen van Zanten niet dat deze zorg ook “een wenselijk antwoord is op de zorgvraag”. Om die reden wil de staatssecretaris met verschillende veldpartijen een plan van aanpak opstellen, dat zich richt op verbetering van de zorg voor gehandicapten met gecombineerde gedragsstoornissen en psychiatrische problemen.
Gesloten cultuur
Voor het belangennetwerk Kansplus, waarin met name ouders van gehandicapten verenigd zijn, is het uitgangspunt voor een dergelijk plan helder. “Mensen met een verstandelijke beperking hebben net als ieder ander recht op een volwaardig bestaan“, aldus directeur Jo Terlouw in een interview op Radio 1. “Bij een volwaardig bestaan past geen vastketenen.” Volgens Terlouw is er voldoende expertise aanwezig om een alternatief voor vrijheidsbeperking toe te passen. Terlouw vindt wel dat de gehandicaptenzorg bereid moet zijn de hand in eigen boezem te steken. “Vorig jaar is op verzoek van KansPlus een voorstudie gedaan naar mishandeling en ander grensoverschrijdend gedrag in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Daaruit is gebleken dat er bij zorgaanbieders sprake is van onvoldoende communicatie en problemen in de bejegening van cliënten en ouders. Ook is vaak sprake van een gesloten cultuur.”
