Bassie en Adriaan, wie kent ze niet? Samen met robot Robin losten ze grote problemen op. Inmiddels zijn steeds vaker robots te zien in het dagelijks leven. Laatst was er een documentaire op NPO2 over robot Alice die wordt ingezet in de ouderenzorg om daar problemen als eenzaamheid en dementie aan te pakken.
Robottechnologie groeit exponentieel en robots zullen over vijf jaar heel veel meer kunnen dan nu. De Davinci robot die het mogelijk maakt op afstand een patiënt te opereren is inmiddels in gebruik en geaccepteerd. Maar over robot Alice, die gezelschap biedt aan ouderen, verwachten we een maatschappelijke discussie. Robots zijn efficiënt, maar welke toegevoegde waarde leveren dit type robots aan de vraagstukken in de ouderenzorg? En vinden we met elkaar dat de kwaliteit van zorg verbetert als we robots inzetten? En wat doet het met de menselijkheid in de zorg?
Oefeningen
In de documentaire ‘Ik ben Alice’, in het kader van een onderzoek van de Vrije Universiteit, bezoekt de zorgrobot drie oudere alleenstaande vrouwen enkele keren. Al bij een tweede bezoek ontstaat er een band tussen de oudere en Alice. Ze stelt veel vragen en reageert toepasselijk op de antwoorden van de ouderen. Op die manier krijgt Alice het voor elkaar dat één van de vrouwen samen met haar naar de koffiesoos gaat in het buurthuis. Een andere vrouw gaat chansons zingen die ze vroeger als zangeres ook heeft gezongen. Alice constateert dat de derde vrouw de oefeningen van de fysiotherapeut niet trouw uitvoert. De fysiotherapeut legt aan Alice uit welke oefeningen hoe vaak moeten worden gedaan. De robot spoort vervolgens de vrouw aan om te gaan oefenen en kijkt en telt mee totdat alle oefeningen zijn gedaan.
Deze documentaire laat duidelijk zien dat zorgrobot Alice deze vrouwen zowel mentaal als fysiek in beweging heeft gebracht. En dat is een vooruitgang op basis van de bestaande situatie waarin zij verkeerden. Natuurlijk zouden we willen dat er voldoende geld, zorgprofessionals, vrijwilligers en familieleden zijn om dagelijks met ouderen en dementerenden te zingen, te oefenen en koffie te gaan drinken. Maar dat lijkt nu al niet haalbaar. Laat staan over tien jaar wanneer het aantal 80-plussers dat thuis woont en een of meerdere vormen van zorg of begeleiding nodig heeft, naar verwachting is verviervoudigd.
Menselijkheid
Uit de documentaire blijkt dat de zorgrobot uitkomst kan bieden. Zorgorganisaties moeten nadenken over de strategische en praktische inzet van nieuwe technologieën zoals robots. Eén van de vragen die ze moeten stellen is: hoe kunnen we zorgrobots inzetten om bijvoorbeeld in combinatie met andere technologieën zoals als quantified self, artificial intelligence, apps en internet de zorg nog verder verbeteren zonder de menselijkheid geweld aan te doen? Alice laat zien dat het kan en wij zijn er ook van overtuigd dat het kan. Bassie en Adriaan wisten het al: als mensen kunnen we veel maar met een robot zijn we nog net een stuk effectiever en succesvoller.
Dennis Utermark en Isabella Aronds
Dennis Utermark is senior manager Health Care en ICT, Isabella Aronds is consultant Health Care en ICT
