De voorbereidingen voor de Tweede kamer verkiezingen van in maart 2017 zijn in volle gang. Bijna alle partijen presenteren deze weken hun nieuwe lijsttrekkers en achter de schermen wordt hard gewerkt aan de verkiezingsprogramma’s.
De staat van onze gezondheidszorg zal hier weer nadrukkelijk in vertegenwoordigd zijn: iedere partij zal hier haar, nagenoeg voorspelbare, kleur aan geven. De rode draad die we erin zullen herkennen zal zijn dat de groei van de kosten voor de gezondheidzorg ook de komende jaren in de hand gehouden moeten worden. Dit gaat een essentieel onderdeel worden van het nieuwe regeerakkoord, ongeacht welke coalitie uit de bus gaat komen.
Ongetwijfeld zal de focus worden gelegd op de ziekenhuiszorg, immers één van de duurste voorzieningen in het zorglandschap. In de afgelopen regeerperiode is de minister er behoorlijk in geslaagd om groei van de kosten in deze sector te beteugelen. In het Bestuurlijk Hoofdlijnenakkoord is met de verschillende partijen overeengekomen dat de groei gemaximeerd wordt tot 2,5 procent per jaar. Het is gelukt om ruim onder dit percentage uit te komen. Zonder de verschillende inspanningen tekort te doen, is de grootste reden van dit succes de introductie van het eigen risico voor de patiënt bij een bezoek aan het ziekenhuis.
Niet de belangrijkste opdracht
Dit is dan ook gelijk de grootste hypotheek die op de opdracht van het nieuwe kabinet rust: deze ingreep kan niet gemakkelijk herhaald worden, tenzij het eigen risico fors verhoogd gaat worden. Maar daar zullen de verschillende partijen niet graag de vingers aan branden. Daarnaast begint ook steeds meer het besef op te komen dat beheersing van kosten niet de belangrijkste opdracht van onze zorg is, maar dat de focus toch vooral weer terug moet naar de patiënt en diens welbevinden. Dit betekent dat moet worden nagedacht over andere vormen van samenwerking en financiering, waarbij de nadruk (nog) meer op preventie en het voorkomen van ziekenhuisopnames gaat liggen.
Het momentum is hiervoor nu aanwezig. Het gedachtengoed van Machteld Huber waarbij de ideeën over ziekte en gezondheid fundamenteel anders worden verwoord, is een mooie basis: gezondheid wordt niet meer gedefinieerd als de afwezigheid van ziekte, maar vooral als het leiden van een waardevol leven binnen beperkingen door bijvoorbeeld een ziekte.
Daarnaast laten diverse onderzoeken zien dat met name de chronische ziekten de komende jaren een explosieve groei zullen laten zien, waarbij in geval van dementie, diabetes en ziekten van het bewegingsapparaat een verdubbeling te verwachten is. De vergrijzing speelt hier natuurlijk een rol in. Echter, het is ook steeds meer duidelijk dat door een lage economische status de symptomen van deze aandoeningen al op relatief jonge leeftijd zichtbaar worden: hier ligt dus een stevige maatschappelijke opdracht.
Goede resultaten
Het model Accountable Care kan hierbij goed helpen. Zoals inmiddels bekend, worden met dit model in de Verenigde Staten bijzonder goede resultaten behaald. In de regio’s waar men investeert in accountable care komt de excessieve groei van kosten tot stilstand, wordt de kwaliteit meetbaar én merkbaar beter en, niet het minst belangrijk, stijgt de patiënttevredenheid. De inzet op meer samenwerking in de keten, waarbij preventie en voorkoming van opnames belangrijker wordt dan de focus op stijging van omzet door verhogen van de productie, werkt: “from Volume to Value”.
Flexibeler
De vertaling van dit model naar de Nederlandse zorg brengt wel een andere opdracht voor de deelnemende partijen mee. De modellen van financiering zullen anders en vooral ook flexibeler moeten worden ingericht en bestuurders, professionals en niet in de laatste plaats de verzekeraars moeten de nodige durf laten zien.
Mijn oproep aan de schrijvers van de verschillende partijprogramma’s is dan ook: leg dit denken vast in de programma’s, zodat een volgende coalitie met alle partijen in het veld écht werk kan gaan maken van onze gezondheidszorg. Niet alleen gericht op kostenbeheersing, maar vooral ook op patiëntgerichtheid, duurzaamheid en solidariteit.
Cor Calis
Associate partner bij Arteria Consulting
