Lange rijen voor ‘der Aldi’ en de website van Lidl ging ‘down’. Nauwelijks uit de doos en weg waren ze: corona-sneltesten. Vijf antigeentesten om zelf thuis af te nemen, in een verpakking voor vijfentwintig euro voor de Duitse markt. Inmiddels heeft het Ministerie van VWS twee ontheffingen verleend voor het covid-equivalent van de zwangerschapstest. Naar verwachting zijn ze de vanaf half april te koop in Nederland. Naast de bloemkool en shampoo in je winkelmandje, gewoon bij de supermarkt en de drogist. Zo kunnen we het virus sneller de pas afsnijden, stelde minister de Jonge.
Hoe heerlijk zou dat zijn? Gewoon weer normaal en veilig naar school, het werk en het café? Mede met dank aan een korter stokje dat snel en betrouwbaar corona uitsluit of aantoont. Daar zijn wij, net als de rest van Nederland, ook aan toe. Meer testmogelijkheden maken dat mogelijk. Mede dankzij sneltesten kunnen we vaker en fijnmazig met de ‘testkam’ door de samenleving. Toch plaatsen we wat kanttekeningen bij snelle zelftesten.
Schijnveiligheid
Om te beginnen klinkt zelfafname makkelijker dan het is. In de praktijk blijkt een duidelijke instructie of geschoolde begeleiding nodig. ‘Gewoon even wat rommelen met het watje’ geeft niet de betrouwbare resultaten die we zien in wetenschappelijk onderzoek naar de validiteit van antigeentesten.
Een halfslachtig afgenomen zelftest met een negatieve uitslag kan schijnveiligheid bieden. De test zegt nee, en toch kun je anderen besmetten. Je collega met ernstig overgewicht, de juf voor de klas met een chronische aandoening of je geliefde. En zo zijn er heel veel mensen die je het virus liever bespaart.
Betrouwbaarheid
De verwachting is dat er een stortvloed aan zelftesten op de markt komt. Uiteraard CE-gemarkeerd en gevalideerd als zelftest, maar de betrouwbaarheid van het aanbod zal onderling verschillen. Woorden als sensitiviteit en specificiteit zijn abracadabra voor de gemiddelde consument. In de praktijk zullen veel mensen niet of nauwelijks weten wat ze kopen.
Weten ze bijvoorbeeld dat er flink wat virusdeeltjes aanwezig moeten zijn om positief te kunnen testen? En dat de test vooral gevoelig is bij een vroege infectie en minder goed werkt bij mensen zonder klachten? Feit is en blijft dat de PCR-test, die in de teststraat wordt afgenomen, gevoeliger en betrouwbaarder is. Het is de gouden standaard en de test op basis waarvan je een non-Covid verklaring krijgt. Ook als je de grens over wilt, is PCR ‘your best friend’, ook al moet je wat langer wachten op de uitslag.
Met de komst van speeksel- en gorgeltesten wordt de monsterafname voor PCR prettiger. Onderzoek loopt. En vanaf de bank kun je online je PCR-test, testuitslag en reizigersverklaring regelen. Nee, anders dan de zelftest komt PCR niet naar je toe deze zomer. En met een beetje goede wil is dat ook niet nodig. Laten we hopen dat we met vaccinaties, veel en kwalitatief goed testen het virus echt de pas kunnen afsnijden.
Maaike de Vries, strategie en innovatie consultant Springh en toezichthouder in de zorg
Esther Talboom-Kamp, Chief Innovation Officer Unilabs en interim CEO Unilabs Nederland
De PCR test is verre van betrouwbaar, de vaccins zitten in een onderzoeksfase. Ik lees dat de dames helemaal op lijn zijn van het belabberde beleid van de overheid. Jammer.