Gesprekstechnieken, behandelprotocollen en onderzoeksresultaten hebben weinig waarde als het contact tussen behandelaar en cliënt niet helend is. Hoe zorg je voor een behandelrelatie, waarin de persoon die jou om hulp vraagt een klik ervaart en zich oprecht gehoord en begrepen voelt? Deze vraag hoort wat mij betreft centraal te staan binnen de hulpverlening. Want als je de kwaliteit van het contact op de voorgrond stelt, krijg je veel betere resultaten.
De heersende opinie is echter nog steeds dat je professionele distantie dient te houden. Kwetsbaarheid tonen is not done en eng. Maar juist het inzetten van je eigen mens zijn: je eigen ervaringen en je eigen kwetsbaarheid blijkt een enorm krachtig middel te zijn om cliënten te helpen op hun weg naar herstel. Ook wordt je baan er veel leuker, uitdagender en interessanter door.
Ervaringsprofessional
‘Bejegening’ is sinds de oprichting van Stichting Human Concern in 2003 één van onze belangrijkste pijlers, die handen en voeten krijgt door de aard en werkwijze van onze behandelaars: de ervaringsprofessional. Anders dan een ervaringsdeskundige is de ervaringsprofessional ook een officiële ggz-therapeut, zoals een psycholoog of een vaktherapeut. Deze therapeuten hebben daarnaast ooit zelf een eetstoornis gehad, hebben deze overwonnen en zetten nu hun eigen ervaring doelgericht en op het juiste moment in.
Onze cliënten geven stuk voor stuk aan in hen een positief rolmodel te zien dat hun hoop en geloof in duurzaam herstel bekrachtigt. Ook vertellen zij dat het begrip en de (h)erkenning die zij van hun therapeut krijgen essentieel is voor het vertrouwen. Het maakt dat ze zich eerder open durven stellen en nieuwsgierig worden naar zichzelf en de functie van de eetstoornis. Daarnaast blijkt uit wetenschappelijk onderzoek in samenwerking met de Universiteit Leiden dat cliënten meer expertise toedichten aan een therapeut die ervaringsprofessional is. Alle mogelijke trucjes, vluchtroutes of kapstokken doorzien ze snel.
Eetmomenten saboteren
Dit wij-gevoel dat we creëren is heel wat anders dan de wij-zij-verhouding die vaak gangbaar is in de behandeling van eetstoornissen: cliënten proberen uit alle macht de eetmomenten te saboteren en de behandelaren stellen alles in het werk om ze hiervan te weerhouden. Er ontstaat een sfeer van wantrouwen, onbetrouwbaarheid, vijandigheid en onveiligheid. Maar juist door vanuit gelijkwaardigheid samen te werken en de verantwoording vanuit vertrouwen terug te geven, kunnen cliënten verder komen. Hiermee red je niet iedereen, maar vergroot je de slagingskans aanzienlijk. Dit is wat ik als organisator van de NAE-Dag, met als thema Menselijke Maat – Wat zijn sleutels tot duurzaam herstel? op 27 november a.s. in Amsterdam wil meegeven aan onze gasten die hun behandelrelatie positief willen beïnvloeden. Maak gebruik van de kracht van je eigen ervaringskennis. Dit helpt je cliënt en voorkomt dat jij als therapeut opgebrand raakt.
Sterker nog: dit voorbeeld van menselijk hulpverlenerschap is niet alleen voorbehouden aan de ervaringsprofessional. Elke hulpverlener kan zijn doorwerkte levenservaring gebruiken en de behandeling zo naar een hoger niveau tillen. Misschien heb je zelf geen eetstoornis gehad, maar herken je wel ervaringen die achter de eetstoornis schuil gaan. De hamvraag is: heb je de moed om iets van jezelf te laten zien? Durf je transparant te zijn, eerlijk en oprecht. Durf je het gesprek z’n eigen wending te laten nemen? Je zult merken dat je de controle niet hoeft te verliezen en meer dan een gesprekspartner bent. Deze grondhouding vereist wel oefening, zelfinzicht en continue reflectie, want ook ervaringsprofessionaliteit kent z’n valkuilen.
Samenwerken
Ook hoop ik dat we als ggz-instellingen meer gaan samenwerken, vanuit dezelfde grondhouding die transparantie, gelijkwaardigheid en vertrouwen ademt, zodat we de behandeling van eetstoornissen verder kunnen innoveren. Wat ons namelijk verbindt, is onze wens om als hulpverlener iets te betekenen voor de ander. Ieder is op een ander vlak ergens goed in: als we openstaan voor elkaars verschillen kunnen we van elkaar leren en eventueel andere keuzes maken.
Dit jaar organiseert Human Concern op vrijdag 27 november namens branchevereniging de NAE de jaarlijkse dag voor professionals in Theater de Meervaart in Amsterdam. De dag erna organiseert zij de Eetstoornis Bewust Zijn Dag voor cliënten en hun naastbetrokkenen.
Inhoudelijk directeur van de Stichting Human Concern
