De coronacrisis leidt in alle narigheid ook tot veel goeds. Neem de snelle en toegankelijke maatregelen voor werknemers, werkgevers en zzp’ers die ministeries en gemeenten in no time van de grond kregen. NOW (tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor werkbehoud) en TOZO (tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers). In de gehandicaptenzorg zijn we wel wat afkortingen gewend.
Omzetdaling
De coronacrisis heeft vrijwel direct na de eerste maatregelen die in maart zijn afgekondigd, impact gehad op de continuïteit van zorg. In veel gevallen werd geen of andere zorg geleverd. Minder zorg leidt logischerwijs tot omzetdaling bij zorgaanbieders, met op termijn mogelijk ook liquiditeitsproblemen.
De ministeries van VWS (Volksgezondheid, Veiligheid en Sport) en J en V (Justitie en Veiligheid) hebben daarop snel afspraken gemaakt met de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten). Met als doel de taken die vallen onder de jeugdzorg en de wmo (wet maatschappelijke ondersteuning), in stand én op niveau te houden.
Ruimte en soepelheid
Zo moet worden voorkomen dat zorgaanbieders binnen het sociaal domein omvallen waardoor de continuïteit van de zorg aan kwetsbare mensen in gevaar komt. De ministeries en de VNG hebben aangegeven dat dit vraagt om ruimte en soepelheid in de verantwoording en wanneer nodig: het tijdelijk loslaten van contractuele afspraken. Iedereen was het eens met deze afspraken. Alle 355 gemeenten weten dat hun kwetsbare inwoners hulp houden, aanbieders weten dat ze niet in geldnood komen. Tot zover het ‘wat’. Het ‘hoe’ moest nog worden uitgewerkt.
Op 2 april werd een uitwerking van de afspraken gepubliceerd, die later is overgenomen door de VNG. Deze uitwerking is echter niet afgestemd met de brancheorganisaties. Gemeenten hebben de aanpak, laten we ´m administratief rijk noemen, overgenomen als landelijke afspraken. Daarnaast kunnen gemeenten op een aantal onderdelen nog aparte afspraken maken met zorgaanbieders en verschillen dus van elkaar. Gevolg is een administratieve nachtmerrie.
Aanvullende eisen
Gevolg is dat wij als grote zorgaanbieder, met 14.000 cliënten met een (verstandelijke) beperking die tijdelijk vervangende zorg krijgen, meerdere keren door aanvullende eisen van 355 gemeenten moeten loodsen. Voorbeeld: als een cliënt niet naar de dagbesteding kan vanwege coronamaatregelen, dan kan het nodig zijn om de cliënt individueel te ondersteunen. Voordat dit kan, moet:
- Aan de gemeente worden gevraagd of dit oké is
- De bestaande zorg in de systemen worden stopgezet
- De nieuwe zorg worden aangevraagd en bij goedkeuring worden ingevoerd in de systemen
- De nieuwe zorg weer worden stopgezet zodra dat mogelijk is
- De oude manier weer opnieuw worden aangevraagd en opnieuw worden ingevoerd in de systemen
En dat voor elke cliënt.
Honderden manieren
Daarnaast zijn er nog de regels om in aanmerking te komen voor vergoeding van de zorg die is uitgevallen door de coronamaatregelen. Ook deze werkwijze kan per gemeente verschillen, wat ertoe leidt dat aanbieders ook hier op honderden verschillende manieren verantwoording moeten afleggen.
Dit kost veel tijd en geld, die we veel beter en liever aan de zorg voor onze cliënten besteden. Notabene, het ministerie schetste als randvoorwaarde ‘ruimte en soepelheid in verantwoording’, en het ‘loslaten van contractuele afspraken’. Maar deze aanpak schiet het doel ver voorbij. Het begint erop te lijken dat er een nieuwe doelstelling is ontstaan: hoe kunnen we zo gedetailleerd mogelijk controleren of aanbieders wel doen wat ze zeggen? Dit werkt eerder wantrouwen in de hand dan het vertrouwen om er met zo min mogelijk bureaucratie en dus zonder onnodige kosten, uit te komen.
Morele plicht
Ook zonder deze coronacrisis, waarop een meedogenloze economische crisis zal volgen, hebben we de morele plicht om onze beschikbare tijd en geld te besteden aan waar het voor bedoeld is: de zorg aan kwetsbare cliënten. Dat vraagt dus om een versoepeling van de werkwijze, met hetzelfde resultaat. Zorg voor kwetsbare mensen blijft op peil, aanbieders vallen niet om en we jagen de gemeenten niet op hogere kosten.
Echt, het kan zo veel eenvoudiger, zonder dat we het wiel opnieuw hoeven uit te vinden. De omvang van de coronacrisis is historisch groot. Dan moeten we niet vasthouden aan pre-corona afspraken. Net als werknemers, werkgevers en zzp’ers hebben wij een nooduitgang nodig. Geen doolhof, maar één regeling die geldt voor alle gemeenten en die werkbaar is voor alle zorgaanbieders.
Ernst Klunder
CFO ’s Heeren Loo
Goed punt Ernst. Ik deel je zorgen.