Wie gaat over uw gezondheid? Wie bepaalt wat u wel en niet mag eten, drinken, wat u mag doen of moet laten? Als het aan het kabinet ligt, gaat u daar in de eerste plaats zelf over.
Keuzebeperking
De Landelijke Nota Gezondheidsbeleid (2011) gebiedt terughoudendheid met ge- en verboden, ongevraagd advies en keuzebeperkingen. Het opgeheven vingertje van overheid en professionals moet daarmee passé zijn. Daarvoor in de plaats komt de kunst van het positief verleiden. Gezonde keuzes moeten zó aantrekkelijk en makkelijk toegankelijk zijn dat mensen ze graag maken, aldus minister Schippers.
Gezonde keuzes
Als gezondheidswetenschapper vind ik dit een wenkend perspectief: liever de fiets dan de auto, de fruitmand gaat boven de frituurpan en natuurlijk rookt u niet. En waarom? Omdat u het kiest, omdat het fijn, betaalbaar, gemakkelijk en gezond is. Ik zou het geweldig vinden als we de wereld zo zouden kunnen inrichten dat we ons makkelijker laten verleiden tot gezonde keuzes. Dat er over tien jaar minder mensen zijn met depressies, obesitas, longkanker, diabetes type 2, soa’s en alcoholproblemen. Maar ik vrees dat depraktijk van degezonde keuze weerbarstig is. Laat me dit illustreren aande hand van drieexperimentjes.
Smaaktest
Het eerste is een smaaktest met uw kinderen. Serveer ze een aantal witte broodjes frikandel met mayo en een gelijk aantal bruine broodjes Huttenkäse met tuinkers. Welke zijn het eerste op? Ik vermoed de vette happen en dat is uw kinderen niet kwalijk te nemen. Evolutionair gezien geeft een zware maaltijd meer kans op overleven en daarom vinden we vet en zout (met knoflook) zo lekker.
Gedachte-experiment
Het tweede is een gedachte-experiment. Stel, u heeft twee consultants gevraagd u te helpen met het oplossen van een complex vraagstuk. U ontmoet ze op een regenachtige dag. Consultant één komt op de fiets, regenpak aan, werktas onder de snelbinders. Consultant twee rijdt voor met een nieuwe auto. Wie dicht u op dit moment de meeste inhoudelijke kwaliteiten toe?
Status
De meeste mensen kiezen voor de consultant met de auto. In onze gedachten staat de auto voor geld, status en dus kwaliteit. Aan de gezonde aspecten van het fietsen wordt minder waarde toegekend.
Traplopen bij VWS
Het derde experiment is een speurtocht. U heeft een afspraak op het ministerie van VWS. U meldt zich bij de receptie, u krijgt een toegangspas en u gaat begeeft zich richting het trappenhuis en de lifttoren op de vierde verdieping. Kunt u een sportief alternatief vinden voor de roltrap? Het is mij nog niet gelukt.
Behoeften
Gezond kiezen is minder makkelijk dan het lijkt. Het klinkt aantrekkelijk op papier, maar is lastig op het moment dat we honger hebben, indruk willen maken, ons gezin moeten voeden van twintig euro per week of wonen en werken in een beweegonvriendelijke omgeving. Onze samenleving, inclusief wijzelf, moet veranderen willen we ons laten verleiden tot gezond gedrag. Wat is er maatschappelijk allemaal voor nodig? Denkt u met me mee?
Maaike de Vries
Chef Zorg, www.argumentenfabriek.nl