Rijnlands denken wordt steeds populairder in de chronische zorg. Het is een geloof dat zegt ‘iedereen is gelijk en de vakman weet het best hoe je iets moet maken’. Het gaat om duurzaamheid en waardetoevoeging. Daar wordt de wereld beter van.
‘Rijnlands’ zet zich af tegen ‘Angelsaksisch leiderschap’. Filosofe Ayn Rand was daarvan de inspirator. Zij propageerde dat de wereld beter wordt als iedereen voor zijn eigen gewin vecht. Ondernemers die zich maximaal inzetten om alles uit zichzelf te halen om zodoende de meeste winst te genereren.
Mensen die dat niet lukt, heten mislukkelingen. Sociale consideratie maakt je binnen dit geloof tot loser. Vanuit de VS en via de businessschools is dit geloof in de maakbare wereld alom vertegenwoordigd. Met doelen en indicatoren en ‘de baas heeft de wijsheid in pacht en bepaalt wat gebeurt’. Dit ‘voor jezelf knokken om zo de wereld beter te maken’ is in de VS nog niet helemaal gelukt. Het land kent de meeste psychiatrische patiënten en gevangenen per hoofd van de bevolking. Eén op de zeven Amerikanen leeft van de voedselbank.
Basiswaarden
Lean zien wij als de praktische uitwerking van overwegend Rijnlands denken. Lean deelt de basiswaarden van Rijnlands denken: respect voor mens en vakmanschap en gaan voor duurzame oplossingen. Lean gelooft, iets meer dan Rijnlands, dat je enige reden van bestaan is: waardetoevoeging aan klanten. Lean kent een ongeëvenaarde klantoriëntatie. Die dient als referentie voor de vakman, namelijk om klanten optimaal te bedienen. Daarin kun je ook waarde kunt creëren waar klanten nog nooit van gedroomd hebben.
Instrumenten
Lean is behalve gebaseerd op Rijnlandse waarden, ook een bewezen succesvolle manier van organiseren. Daarnaast heeft Lean een batterij aan instrumenten, waarmee je je organisatie in een aantal jaren transformeert naar een lean houding en gedrag. Dat leidt tot meetbaar grotere klanttevredenheid geleid, hogere motivatie van medewerker tegen aantoonbaar lagere kosten en met aantoonbaar stijgende kwaliteit. Zoveel indicatoren voor succes heeft Rijnlands denken niet. Sterker nog: Rijnlands is allergisch voor indicatoren. In dat opzicht zit Lean dus tussen Rijnlands en Angelsaksisch in. Volgens de Rijnlands-test is onze manier van Lean toepassen ongeveer 70 procent Rijnlands.
Indicatoren
Dat komt doordat Lean een paar zaken anders doet, zoals indicatoren toepassen. Wél zijn die indicatoren geënt op de essentie van het bestaan als organisatie: waardetoevoeging voor de klant. Dus geen losse flodders en geen doelen op zich, zeker geen financiële als doel boven waardetoevoeging en duurzaamheid. Vijf tot zeven hoofdindicatoren. Vakmensen leiden daarvan hun eigen afdelingsindicatoren af. Altijd terug te voeren op de waardetoevoeging aan de cliënt.
Die indicatoren dienen om permanent te kunnen verbeteren. Dat is weer meer Angelsaksisch dan Rijnlands. Wat Lean toevoegt aan Rijnlands, is dat Lean ook gelooft in teams die zo zelfstandig mogelijk sturen, maar wel binnen de kaders van het “hogere aggregatie-nivo”, die de organisatie als doelen heeft gesteld. Jawel, die doelen komen in onderling overleg tot stand. Dus zowel op voorstel van de vakman als in antwoord op het verzoek daartoe van de centralere leiding. Én in integrale en interdisciplinaire samenwerking. Iemand binnen het team moet dat bewaken: de leider. Want iedereen alles laten bewaken is verspilling.
Uitwisseling
Communicatie gaat op deze manier van ‘boven naar beneden’ en vooral óók omgekeerd. Een uitwisseling waarbij iedereen permanent wordt uitgedaagd om samen gericht te blijven op de hoofddoelen, ten gunste van de cliënt. Zo ontstaan de plannen. Door het jaar heen blijft de communicatie tussen centraal en decentraal ook zo verlopen. Een ieder kan elk moment een reden zien om wijziging voor te stellen op de voorgenomen acties en plannen. Die worden door het bijpassend echelon geanalyseerd en gewogen, zodat de samenhang met de bedoeling overeind blijft.
Dit gebeurt bij Lean naast de plannen op het werk via dag- en verbeterborden. Daar herkent iedere medewerker waarom hij wat die dag en week ook weer doet in relatie tot het totaal. En brengt zijn eigen voorstellen in. Dag in dag uit. In kleine stappen verbeterend. Maximaal flexibel op wijzigende omstandigheden. En die zijn er nogal in deze tijden.
Wij geloven in Lean. Waarin gelooft u?
Mauk van Heemstra
Eigenaar ZorgSteedsBeter
Meelezer: Kees Kolff