Na het WK voetbal, Tour de France deze zomer en het EK atletiek afgelopen weken, is ook de nieuwe ronde van zorgcontractering in volle gang. Zeker ook een topsport. Terugblikkend op vorig jaar, zie ik deze nieuwe ronde met een gezonde spanning tegemoet. Hoe gaan we dit jaar de onderhandelingen in, met een gestrekt been of een uitgestoken hand?
De nabeschouwingen van het afgelopen jaar waren niet mals. Het BDO-rapport dat vandaag uitkomt laat zien dat een ruime meerderheid van de ziekenhuizen en specialistische instellingen – 65 procent – niet tevreden was over het proces voor de zorgcontractering van 2014. Gelukkig lenen processen zich goed voor verbetering en staan in het rapport suggesties die daarop gericht zijn. Maar waar het rapport niet over gaat, en waar ik het nu wel over wil hebben, is het onderhandelingsspel. Daar hebben we niet al te veel officiële spelregels voor. Maar hoe speel je het toch op zo’n manier dat alle betrokken partijen er goed uitkomen?
Schwalbe
Misschien is het verfrissend om eens te kijken naar hoe men in de sport omgaat met het spel en de regels, geschreven én ongeschreven. Neem het voetbal: een sport die niet bepaald bekend staat om zijn beleefdheidsvormen. Van sommige spelers weet je dat ze zich vaker schuldig maken aan overtredingen dan anderen. Een tegenstander tackelen om een doelpunt te voorkomen, dat hoort bij het spel. Maar het kan ook omgekeerd zijn. Zo raakte onze eigen Arjen Robben afgelopen WK in opspraak vanwege zijn ‘schwalbe’ tegen Mexico. Zijn onsportieve gedrag werd door internationale vakpers breed uitgemeten.
De KNVB en NOC*NSF schenken aandacht aan ´fair play´,een kader waarbinnen sportief spel valt. Het gaat hier om acties die van je verwacht worden als voetballer, zoals een bal over de zijlijn spelen als een tegenstander geblesseerd raakt. Het is niet strafbaar als je het niet doet, maar het wordt als niet fair gezien als je niet volgens deze regels speelt. Deze informele fair play gaat om drie basiswaarden:
1. Het hebben van gelijke kansen waardoor het om een eerlijke krachtmeting gaat.
2. Spelen met volledige inzet: je niet volledig willen inzetten wordt gezien als spelbederf.
3. Respect voor de tegenstander. Zonder tegenstanders kun tenslotte je het spel niet spelen.
Onderhandelingen
Zou het niet interessant zijn deze drie regels voor informele fair play te vertalen naar de onderhandelingen voor de zorgcontractering? Bijvoorbeeld door te onderhandelen op basis van informatie die iedereen heeft om gelijke kansen te hebben. Door met volledige inzet voor een goede uitkomst voor alle partijen, patiënt incluis, de onderhandelingen in te gaan. En door met reële voorstellen die de onderhandelingspartner recht doen, aan de onderhandeltafel te verschijnen.
Onderhandelen heeft een spelelement, en dat maakt het ook spannend. Een beetje bluf ten gunste van je eigen agenda lijkt me zeker niet bezwaarlijk. De toevoeging van een paar informele spelregels zullen het spel verbeteren. Ons zorgstelsel vraagt om alliantievorming en bijbehorende diplomatie gezien de belangen die spelen: betaalbare en toegankelijke zorg. Het proces kunnen we volgens afspraak verbeteren. Het spel kunnen we zo sportief mogelijk spelen. Dus om het bij voetbaltermen te houden: ik hoop dat er tot half november niet te veel ziekenhuisballen geschoten worden.
Margot van der Starre
Directeur Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen