Tijdens het cao-overleg van vorige week boden de werkgevers zo weinig loonruimte dat een marktconforme loonsverhoging volstrekt onmogelijk is. En nog erger, ze kwamen met zoveel verschillende kostenposten op de proppen dat er nog ruimte ‘overbleef’ voor een loonsverhoging van -13 procent. Dus eigenlijk zouden medewerkers loon moeten inleveren. Voor de FNV, maar ook andere vakbonden, reden om het overleg op te schorten. Vrijwel een unicum in deze sector.
Kostenpost
Er gaat fundamenteel iets mis. Ten eerste de werkgevers zien de medewerkers als kostenpost. Dat is onbegrijpelijk en respectloos. Als er ooit een moment was waarop investeren in aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden noodzakelijk is, is dat nu. Met een steeds groter wordend personeelstekort en mensen die de zorg verlaten omdat ze andere sectoren aantrekkelijker vinden.
Het tweede probleem is dat er kostenposten worden opgevoerd die het gevolg zijn van slechte bedrijfsvoering en/of verkeerde organisatie van het werk. Zoals kosten opvoeren als gevolg van meerwerk. Dit gaat om uren die medewerkers maken boven op hun contracturen. Als gevolg van een gerechtelijke uitspraak van het Europese Hof van Justitie zouden deze uren dezelfde toeslag moeten krijgen als overuren van fulltimers. Dit zou volgens de werkgevers 7,5 procent van de loonsom kosten. Weg loonruimte!
Meer uren
Maar wat werkgevers tot nu tot ontwijken, is het gesprek over de oorzaak van dat meerwerk. Waardoor komt het dat er in de vvt zoveel extra uren gemaakt worden? Wat zegt dit over de organisatie van het werk, het beleid rond de omvang van de arbeidscontracten, inroostering en indeling in diensten? We zien al langere tijd dat er merendeels arbeidscontracten van hoogstens 24 of 28 uur per week worden aangegaan. In de huishoudelijke zorg is de omvang nog kleiner. En dat is niet in het voordeel van de medewerkers, want die kunnen daar niet van rondkomen. Dan zou je zeggen, maak de contracten groter. Maar dat betekent automatisch dat de medewerkers voor een paar uur extra opkomstmomenten krijgen. De diensten zijn te kort geworden, waardoor mensen vier, vijf of soms zelfs zes dagen per week moeten komen opdraven.
De combinatie van kleine contracten en personeelstekorten zorgen voor al die extra uren én extra kosten. Werkgevers moeten hun verantwoordelijkheid nemen en niet de problemen én kosten afwentelen op de werknemers. Een betere organisatie van het werk zorgt ook nog voor minder werkdruk en verzuim. De kosten die je daarmee als werkgever bespaart kun je investeren in een verbetering van de arbeidsvoorwaarden.
Investeren in medewerkers
Als de roze olifant eindelijk eens in beeld komt én werkgevers hun verantwoordelijkheid nemen, kan deze kostenpost weg van de cao-tafel. En als werkgevers dan vervolgens durven te investeren in werknemers met een fatsoenlijk gevulde portemonnee, dan valt er wat ons betreft eindelijk serieus te praten over een nieuwe cao vvt.
Door: Bert de Haas, bestuurder FNV Zorg & Welzijn & onderhandelaar cao vvt