Een pragmatische analyse heeft wel plaatsgevonden door Ezekiel J. Emanual: “Which country has the world’s best health care?”. Deze bekende Amerikaanse zorganalist heeft recentelijk 11 landen onderzocht met bekend staande zorgsystemen. Doel was de sterke en zwakke kanten van ieder land te evalueren met als resultaat een advies te kunnen geven hoe het desastreuze Amerikaanse zorgsysteem te verbeteren zou zijn.
Langdurige zorg
Van ieder land wordt een nauwkeurige beschrijving gegeven van hoe het zorgsysteem zich historisch heeft ontwikkeld maar vooral hoe het nu functioneert. Ik beperk mij tot zijn analyse en beschrijving van het Nederlandse systeem. Immers, “Een buitenstaander neemt de dingen vaak scherper waar dan jijzelf” (Exodus 18:13-26).
Het valt de auteur op dat de totale kosten van de zorg niet alleen hoog maar ook sterk opgelopen zijn. De langdurige zorg heeft hier een belangrijk aandeel in zonder dat die demografisch verklaard kan worden. Hij constateert dat gemeenten door onervarenheid, gebrek aan kennis en versnippering (bijna 400 gemeenten) moeite hebben om de langdurige zorg efficiënt aan te sturen.
Poortwachter
Een ander opvallend punt is de spanning die is ontstaan door de tegenstrijdige doelstellingen tussen competitie en samenwerking. De selectieve contractering met instellingen zal een effectieve samenwerking tussen de instellingen niet bevorderen verwacht hij.
Voor een Amerikaan is de positie van de huisarts als “poortwachter” voor de curatieve zorg bijna niet te begrijpen. Net als in Denemarken is het ziekenhuis voor de burger alleen te betreden via de huisarts of via 112 en dan de SEH. Dit is in schril contrast met bijvoorbeeld Duitsland en Zwitserland waar iedere burger vrije toegang heeft tot iedere zorginstelling en zorgverlener.
Medicijngebruik
In aparte sectie wijst de auteur erop dat het medicijn gebruik in Nederland zowel absoluut als relatief tot het laagste van de OECD landen behoort. Het systeem dat verlopen patent-geneesmiddelen automatisch worden omgezet naar generiek, is voor hem opvallend.
Aanbevelingen
Wat is nu de conclusie, welk zorgsysteem presteert het beste?
Geen enkele volgens de auteur. Duitsland, Noorwegen Taiwan en Nederland scoren hoog en de USA en China het slechts. De auteur komt tot 6 aanbevelingen voor de USA waarvan een paar ook Nederland toepasbaar zijn.
1. Zorg voor algehele landelijke dekking van de zorgkosten met een automatische deelname van alle inwoners.
2. Vereenvoudig het systeem. De auteur heeft een zekere voorkeur voor het “single payer systeem” (één uitkerende instantie) zoals in Taiwan. In de USA zou dit een samensmelting betekenen van Medicare (zorg voor senioren en gehandicapten) en Medicaid (zorg voor mensen met geen of lage inkomens). De auteur registreert echter dat de omzetting van één naar meerdere uitkerende instanties uitvoerbaar is maar omgekeerd – door gevestigde financiële belangen – vrijwel onmogelijk.
In de soms verhitte discussie over de zorg houdt het boek een spiegel voor en dat is in deze tijd van politieke profilering een verademing.
Robert W. Kreis
Chirurg N.P. en em. hoogleraar Brandwondenzorg VUmc