Je kunt je wel voorstellen dat ik met mijn passie voor leren uit andere sectoren met open mond heb zitten luisteren naar zijn verhaal. Hij heeft hier honderden blogs over geschreven die op zijn LinkedIn-profiel te vinden zijn; ik kan ze van harte aanbevelen.
Ik zou graag een aantal sprekende voorbeelden van hem willen delen en ik hoop dat het u aan het denken zal zetten.
Schaduw
Het eerste voorbeeld gaat over perfectie. In de natuur gaat het namelijk niet om perfectie, maar om het feit dat het werkt. Als voorbeeld liet Eric een foto zien van een bladerdek waar de zon doorheen schijnt.
Voor fotosynthese is het noodzakelijk dat er zonlicht op de bladeren van planten en bomen valt. Daardoor worden water en CO2 uit de lucht in de chloroplasten omgezet tot glucose en zuurstof. Het zou natuurlijk het meest efficiënt zijn als de blaadjes zich zo zouden positioneren dat ze zich niet in elkaars schaduw zouden bevinden, maar juist zoveel mogelijk aan de zon blootgesteld zouden worden. Door zich keurig blaadje voor blaadje naast elkaar te rangschikken.
In de praktijk blijkt echter dat dat ten koste gaat van de snelheid van het groeien, terwijl de fotosynthese toch wel plaatsvindt. Ook al is het niet helemaal perfect. Een wijze les voor de zorg, waarin we vaak zoveel zekerheid willen voordat we met iets nieuws beginnen. Bijvoorbeeld pas een nieuwe werkwijze introduceren als het voor iedereen van toepassing is. Of pas als deze vergoed wordt door de zorgverzekeraar. Of pas als het nieuwe instrument gekoppeld is met het elektronisch patiëntendossier. En zo zijn er vaak nog veel meer redenen om te wachten totdat het helemaal perfect is. Maar het kan wellicht ook al werken als het niet helemaal perfect is?
Luchtwortels
Een volgende les kunnen we leren van de vanilleplant. De vanilleplant is een zogeheten klimmende orchidee die natuurlijk bekend is vanwege de vanillestokjes die worden gebruikt als smaakstof in voedsel en dranken. Het is een tropische plant die oorspronkelijk afkomstig is uit Midden- en Zuid-Amerika. De plant heeft zogenoemde luchtwortels die zich hechten aan bomen of palen en zo de plant helpen omhoog te klimmen naar waar het meeste zonlicht is. Omdat de plant echter maar maximaal 15 meter kan worden en in het oerwoud vanaf de grond soms tot wel 60 meter omhoog moet groeien naar het licht, heeft deze een bijzondere groeiwijze. De grondwortels sterven namelijk af waardoor de luchtwortels de plant verder naar boven kunnen laten groeien. Dus om verder te groeien, moet er eerst worden gestopt. Mijns inziens een les voor de zorg, waar we supergoed zijn in het opstarten van nieuwe projecten maar zeer zwak in het stoppen met oude werkwijzen.
Luisteren
Het laatste voorbeeld gaat over vleermuizen. Vleermuizen zijn de dieren die het beste kunnen luisteren van alle dieren. Ze gebruiken hiervoor een soort sonarsysteem. Ze stoten geluidsgolven uit en luisteren naar de echo’s die terugkaatsen van objecten om hen heen. Dit stelt hen in staat om een kaart van hun omgeving te vormen, zelfs als het volledig donker is. Het bijzondere is dat vleermuizen luisteren om van richting te veranderen. Als er namelijk een echo terugkomt waaruit blijkt dat er een object in de weg staat, zal de vleermuis daar omheen vliegen. Dat is wel heel anders dan hoe wij als mensen luisteren!
Wij luisteren namelijk vaak om onze eigen mening te bevestigen en juist niet om van richting te veranderen. Daarin kunnen we dus nog wel wat leren van vleermuizen. Luisteren met als doel om juist van mening of perspectief te veranderen. Je te laten verrassen. Hard nodig in de zorg, waar we met stijgende zorgvraag en enorme personeelskrapte echt op andere manieren moeten gaan denken. Luisteren met vleermuisoren dus!
Dank je wel voor de geweldige lezing en het leuke gesprek dat wij vervolgens hadden, Eric de Blok!
Joris Arts plaatst blogs over wat de zorg kan leren van andere sectoren op zijn eigen LinkedIn-pagina. Voortaan verschijnen die ook op Skipr. De andere blogs uit de reeks zijn hier te vinden.