Het mentale en emotionele welzijn van dokters is van groot belang voor de kwaliteit van de Nederlandse gezondheidszorg, zo blijkt uit onderzoek. Een dokter die niet goed in zijn vel zit, levert namelijk aantoonbaar slechtere zorg. In de medische beroepsgroep leven echter nog stevige taboes rondom het verbeteren van de mentale gezondheid. Zorgbestuurders kunnen en moeten deze taboes bespreekbaar maken en doorbreken, zodat er nog betere zorg geleverd wordt in Nederlandse ziekenhuizen.
Onderzoek wijst uit dat niet-vitale dokters meer fouten maken en minder empathisch zijn in contact met hun patiënten. Die dokters zijn ook vaker ziek en vatbaarder voor burn-outs, depressies en fysieke klachten. Bovendien blijken patiënten minder vertrouwen in zo’n dokter te hebben, zo blijkt uit publicaties in wetenschappelijke tijdschriften BMC Health en Lancet. Helaas zijn er steeds meer niet-vitale dokters. Eén op de vier medisch specialisten heeft namelijk hoge angst- of depressieve klachten en een op de vijf jonge specialisten ervaart stress door niet-medische zaken.
Ander vak
Er zijn meerdere redenen waarom dokters met deze klachten worstelen. Allereerst hebben ze een compleet ander vak dan twintig jaar geleden. Ze moeten vaker samenwerken met andere specialisten, ze moeten leren omgaan met de snelle technologische ontwikkelingen en ze ervaren een hogere werkdruk door de registratielast. Bovendien zijn patiënten steeds mondiger. Ze verwachten een meer empathische dokter en zijn tegelijkertijd sneller geneigd tot het indienen van een klacht.
De persoonlijkheid van artsen staat het zoeken naar hulp voor zichzelf in de weg. Dat hoort bij dokters en tegelijkertijd maakt het hen extra kwetsbaar. Ze houden zich sterk uit angst voor het oordeel van collega’s en niet in de laatste plaats dat van zichzelf. Ook de angst voor het verlies van opleidingsplaats of positie in de vakgroep speelt een rol. Daarom werken medisch specialisten vaak net zo lang door totdat ze emotioneel en/of fysiek uitgeput zijn. Hoe eerder er aandacht komt voor de mentale gezondheid van medisch specialisten, hoe minder van hen last krijgen van stress gerelateerde klachten.
Rol bestuurder
Hier komt de rol van de bestuurder in beeld. De bestuurder staat immers voor het grotere belang. Hij of zij zorgt ervoor dat een ziekenhuis hoogstaande zorg levert, aantrekkelijk is voor de patiënt en verzekerd is en blijft van financiering. Medisch specialisten spelen een cruciale rol in het realiseren van dit grotere belang. Laat zorgbestuurders daarom beginnen om een dialoog op gang te brengen over de mentale en emotionele gezondheid van dokters. En zo het taboe op dit onderwerp en de ermee samenhangende cultuur te doorbreken. Zij hebben de autoriteit en het overzicht om dit onderwerp bespreekbaar te maken. Slagen zij daarin, dan is het in hun ziekenhuis mogelijk om nog betere zorg te leveren. Daarvan profiteren de patiënt, het ziekenhuis en ook de medisch specialist.
Ilse Ganzeboom
Directeur en mede-oprichter van opleidingsinstituut De Hele Dokter