Het gaat om goed bekend staande cardiologen die met vele B.V.’s en overeenkomsten met leveranciers een ondoorzichtige inkomstenbron hebben gecreëerd. Dat is nog tot daaraantoe, punt is echter dat patiënten niet langer ervan verzekerd zijn dat hun behandeling “objectief” en zonder financiële belangen plaatsvindt.
In deze gevallen wordt vaak met een scheef oog gekeken naar vrijgevestigde medisch specialisten, verenigd in het MSB (Medisch Specialistisch Bedrijf). Opgave van “neveninkomsten” hoeft wettelijk niet kenbaar gemaakt te worden. Vaak wordt volstaan aan een melding aan het bestuur van het MSB en/of de raad van bestuur.
Erasmus MC
Nieuw is het probleem niet en ook niet beperkt tot “vrijgevestigden”. Al in 2015 werd een bekende hoogleraar oncologie van het Erasmus MC door de FIOD opgespoord. Betrokkene had slechts een deel van de miljoenen aan geld voor onderzoek aan het ziekenhuis overgemaakt en de rest naar zichzelf doorgesluisd.
Het Erasmus MC staat sinds kort zelf ook in de belangstelling. Via WOB-procedures zijn contracten met bedrijven openbaar gekomen die op gespannen voet staan met de transparantieregels. Deze contracten kwamen tot stand onder verantwoordelijkheid van de voormalige bestuursvoorzitter Ernst Kuipers. Nog kwalijker is het feit dat onder zijn toezicht werd vastgelegd dat “zelfs clausules toegestaan werden waarin bedrijven vastleggen hoeveel invloed zij hebben op wetenschappelijke publicaties”.
Valorisatie
UMC’s zijn enorme bedrijven. Hun gezamenlijk omzet bedroeg in 2020 9 miljard. Het is logisch dat dergelijke bedrijven soms innige contacten hebben met de industrie en dat anderzijds gekeken wordt hoe verkregen kennis op basis van onderzoek te gelde gemaakt kan worden. De “valorisatie”(proces dat kennis omzet naar commercieel haalbare producten, processen of diensten waaronder geld) heeft geleid tot een wirwar aan holdings en BV’s rond de grote zorginstellingen. Geen wonder dat BDO in 2018 vaststelt dat de financiële positie van UMC’s riant is ten opzichte van die van algemene ziekenhuizen.
Verschillen zijn niet erg. Het financiële speelveld in de zorg dient echter wel transparant en eerlijk te zijn. Door gebrekkige regelgeving en beperkte handhaving, zijn er zijn helaas genoeg redenen om daaraan te twijfelen. Eén ding kunnen we wel stellen: WOB procedures en geheime overeenkomsten horen niet in de zorg.
Robert W. Kreis
Chirurg, niet praktiserend
Em. hoogleraar Brandwondenzorg VUmc