Terwijl juist nu mogelijkheden ontstaan voor de zorgsector om PMD afval te scheiden en de afval bedrijven, die zich tegenwoordig grondstof bedrijven noemen, steeds beter in staat zijn om waarde te creëren uit alles wat het einde van zijn gebruiksduur heeft bereikt.
Ook komen er steeds meer interessante innovaties op de markt waarmee afvalstomen gereduceerd kunnen worden. Bij zorginstellingen zijn bijvoorbeeld al heel wat composteermachines te vinden en een test bij het UMCU moet uitwijzen of een machine om specifiek ziekenhuisafval op locatie te steriliseren een haalbare kaart is. Er wordt gewerkt aan meer capaciteit om over enkele jaren daadwerkelijk een behoorlijk deel van het incontinentiemateriaal te kunnen recyclen en er is een recyclebare kartonnen koelbox ontwikkeld die de polystyreen exemplaren kan vervangen.
De focus moet naar het begin van de keten
Zo komen er steeds meer mogelijkheden om afval beter te scheiden en te recyclen. Maar voor ècht resultaat moet, vooral nu, de focus verschuiven naar het begin van de keten; afval reduceren door circulair inkopen.
Want al het afval is materiaal dat een zorginstelling zelf heeft ingekocht en uiteindelijk de afspiegeling is van haar bedrijfsprocessen. De afvalstroom reduceren en recyclebaar maken eist van inkopers en gebruikers een fundamenteel andere benadering van hun werkprocessen en ingesleten gewoontes. Bij elke aankoop worden nog te weinig vragen gesteld als; zijn deze hoeveelheden echt nodig, is het product gerecycled, re-usable, recyclebaar of composteerbaar, is next-day-delivery echt noodzakelijk of is er misschien nog voorraad op een andere locatie? En wellicht zijn er ook alternatieven met een langere levensduur, want de gebruiksduur verdubbelen betekent dat het inkoopvolume halveert. Vragen die de inkoper en gebruiker zichzelf kan stellen, maar die ook zeker aan de leveranciers gesteld moeten worden.
Leveranciers en fabrikanten komen vaak pas in beweging als de markt vraagt om circulaire producten. Nog altijd zijn te veel producten voor de zorg disposable in plaats van re-usable, nog steeds worden de meeste producten vervaardigd uit virgin grondstoffen, nog altijd kan er een enorme verbeterslag gemaakt worden, door meer logistieke stromen te bundelen, door anders te verpakken en vooral door in de ontwerpfase al na te denken over grondstof- en energiegebruik, gebruiksduur en de afdankfase.
De rekening van de schaarste
Juist deze tijd vraagt van ons dat we ons te bezinnen op inkoop en gebruik van materialen en dat we onze leveranciers betrekken om de belangrijke en urgente transitie naar een circulaire economie gezamenlijk te maken. Hoe langer we dit uitstellen, hoe hoger de toekomstige rekening van de schaarste zal worden: afhankelijkheid van monopolisten, internationaal hamstergedrag en prijsexplosies.
Laten we er als zorgsector aan bijdragen dat minder verbruik van eindige grondstoffen, meer hergebruik, minder afval en 49% CO2 reductie, het nieuwe normaal wordt na Covid19.
Bert Baan
Inkoper/productmanager Facilitair bij Intrakoop