De aanleiding voor de pilot was de wens om te verduurzamen. Maar duurzaamheid is zo’n breed begrip: waar moet je beginnen? Bij Interzorg doen we dit aan de hand van drie pijlers: People, Planet en Profit. Wie denkt aan duurzaamheid, komt snel uit bij de pijler Planet; en bij afvalscheiding.
De eerste gedachte was om PMD te scheiden. Maar wat bleek uit een afvalsteekproef? Er is veel meer winst te behalen op incontinentiemateriaal. Daarvan was het aandeel restafval 20,5% tegenover 3,8% PMD. De keus leidde overigens meteen tot een volgend vraagstuk. Want je kunt wel gescheiden inzamelen, maar in Nederland zijn er nog nauwelijks bedrijven die incontinentiemateriaal recyclen.
Voordelen van gescheiden inzamelen
Toch begonnen we met het gescheiden inzamelen. Naast het duurzaamheidsaspect, zijn er namelijk nog andere voordelen. Zo is er minder infectiegevaar en minder geuroverlast. Het verbetert de kwaliteit van leven van cliënten en is aangenamer voor bezoekers. En daar blijft het niet bij: medewerkers ervaren minder fysieke belasting als ze de afvalzakken naar de containers brengen. Het is niet één voordeel, het is een optelsom. Als het dan ineens wél fris ruikt, realiseer je je: kennelijk is geuroverlast iets waarvan we denken dat het erbij hoort. Maar dat is dus niet zo. Je raakt er alleen aan gewend.
Interzorg loopt op deze manier vooruit wat betreft duurzaamheid. Gescheiden incontinentiemateriaal kan nu nog niet gerecycled worden. Maar zodra het wel kan, zijn ze er klaar voor. Sterker nog; in zekere zin oefenen we druk uit om te veranderen. Door te laten zien dat gescheiden afvalinzameling werkt, en een positieve impact heeft op bewoners en personeel brengen we de cultuurverandering op gang. Bij andere zorginstellingen, maar ook bij de politiek.
Succesfactoren: duidelijke rollen en keuzes
Het succes van de pilot is mede te danken aan het feit dat de juiste personen zijn betrokken bij het proces: de zorgmanager, de teamleider facilitair, en daarna ook de kwaliteitsverpleegkundigen. En deze rollen kenden ieder hun verantwoordelijkheid. De Zorgmanager is verantwoordelijk voor het totale proces, de kwaliteitsverpleegkundige voor de uitvoering en de facilitair teamleider is het aanspreekpunt van alle zorg- en facilitaire medewerkers die het logistieke proces verzorgen.
Verder is er met zorg gekeken naar waar het gescheiden afvoeren van incontinentiemateriaal ingezet kon worden: bij cliënten met een hoge mate van zorgafhankelijkheid en waarbij er sprake is van hulp bij continentiezorg.
Duurzaamheidsproject met neveneffecten
Uiteindelijk beoordeelden we de pilot op drie criteria: vermindering van het restafval, meerwaarde voor medewerker en cliënt, en het financiële aspect. Het financiële plaatje is nog niet helemaal helder. In eerste instantie is het vooral een investering, wat het oplevert merk je later pas.
Wat we wel duidelijk meten, is dat het volume restafval afneemt. In drie maanden tijd was er één restafvalcontainer minder nodig. Ook voor cliënt en medewerker is de meerwaarde duidelijk. Er is minder infectierisico, minder geuroverlast en medewerkers hoeven minder fysiek belastend werk te doen. Het project begon vanuit een wens om te verduurzamen, maar de neveneffecten worden op de werkvloer omarmt.
De komende tijd gaan we bij Interzorg het project verder uitrollen. Het uiteindelijke doel? In 2024 in de gehele organisatie gebruik maken van vacumeermachines voor het inzamelen van incontinentiemateriaal.
Eva Koerselman
Programmamanager Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen bij de zorginstelling Interzorg
Dag Eva, dank voor het delen. Mooi dat Interzorg voor deze aanpak gekozen heeft, ondanks dat financieel resultaat nog niet helder is. De voordelen voor cliënten en medewerkers zijn wel meetbaar en positief, dat is mooi. Uit het recent verschenen rapport ‘De inhaalrace voor duurzame zorg’ van Gupta blijkt ook dat het scheiden van incontinentieafval voor de ouderenzorg een grote kans is. 49% van het afval in de ouderenzorg bestaat uit incontinentiemateriaal! Hopelijk volgen meer zorgorganisaties jullie voorbeeld en dwingt dit uiteindelijk ook de afvalverwerkers om mee te doen.