De ergste schaarste tijdens de corona-epidemie was de schaarste aan aandacht voor de psychische gevolgen. Ondanks wetenschappelijk bewijs dat psychische schade even ernstig is als lichamelijke. Bewoners van instellingen in de langdurige zorg hebben niet kunnen kiezen wat voor hen het zwaarste woog: dierbaren op bezoek of vermijden van het risico op besmetting. Het bezoekverbod gold ook in regio’s waar dit niet werd gerechtvaardigd door de besmettingsgraad.
Redelijkheidsbeginselen
Het is een cruciale fout dat ethici niet van meet af aan betrokken waren bij de vergaderingen van het OMT. Zij hadden erop kunnen wijzen dat niet de angst voor besmetting of voor politieke aansprakelijkheid centraal moest staan, maar het begrip proportionaliteit. Zij hadden erop gewezen dat zo’n besluit moest worden getoetst aan de redelijkheidsbeginselen. Ik ga er vanuit dat u deze uit het hoofd kent. Zo niet, dan wordt het hoog tijd dat u zich hierin verdiept. Verenso, de partij aan tafel die bekend is met het dilemma tussen medische bescherming en mentaal welbevinden, had in ieder geval beter moeten weten.
Psychosociale nazorg
De psychische schade is groot. Net als bij de schaarste aan persoonlijke beschermingsmiddelen trekt de langdurige zorg weer aan het kortste eind. Bij de meeste zorginstellingen was geen psychosociale nazorg voor zorgverlener en zorggerechtigde, zoals die vanzelfsprekend in ziekenhuizen werd geboden. Natuurlijk, minister De Jonge roept voortdurend dat zorgmedewerkers van de klap hersteld moeten zijn voordat de tweede coronagolf losbarst. Maar hij heeft geen landelijke maatregel genomen om dit mogelijk te maken. Terwijl hij weet dat de langdurige zorg hiervoor onvoldoende is toegerust. Ik voorspel een hoog ziekteverzuim in de nasleep van deze epidemie.
Manifest
Wij zijn weer terug waar we waren toen Hugo Borst en ik het manifest Scherp op Ouderenzorg presenteerden. De somatiek is de maat der dingen en het mentale welbevinden is een sluitpost. Dat komt doordat de professionele autonomie nog steeds niet is hersteld.
Dweilen met de kraan open
Zolang zorgmedewerkers tot en met verzorgenden niveau 2 in meerderheid niet in staat zijn hun vak uit te oefenen zoals het bedoeld is, blijft het dweilen met de kraan open. De epidemie heeft dit genadeloos blootgelegd. Wat is er mis in deze sector dat het maar niet lukt om de zorg voor het mentaal welbevinden even goed vorm te geven als de zorg voor lichamelijk welbevinden? De innovatieve kracht van de sector is hier gelijk aan nul. Terwijl er zorginstellingen zijn die laten zien hoe dat moet. Zet u maar schrap, Scherp op Ouderenzorg laat het er niet bij zitten!
Carin Gaemers
Deze column verschijnt in Skipr quarterly 04, dat half oktober bij abonnees op de mat valt.
Wilt u zich abonneren op ons kwartaalblad de Skipr quarterly? Dan kunt u terecht in onze shop.