Digitalisering is de oorzaak van, maar ook de oplossing voor de groeiende zorgvraag van verstandelijk beperkten.
Eind vorig jaar kwam het SCP-rapport ‘Zorg beter begrepen’ uit. Kern van de verklaring voor de groei van de zorgvraag van mensen met een verstandelijke beperking is iin dit rapport de complexere maatschappij door de toegenomen digitalisering. De OV chipkaart en het internetbankieren zijn hier voorbeelden van. Opvallend genoeg wordt digitalisering in hetzelfde onderzoek niet als oplossing gezien. Ten onrechte.
Zelfredzamer
Door het aanbieden van digitale ondersteuningsmiddelen op maat, kunnen zorginstellingen cliënten zelfredzamer maken en hoeft de toegenomen zorgvraag niet tot hogere zorgkosten te leiden. Daarbij vereenvoudigt e-health het contact tussen cliënten, naasten en hulpverleners en vergroot het de inzichten in de ontwikkeling van de cliënt.
De ervaringen met e-health bij zorgverleners aan verstandelijk beperkten laten tot nu toe zien dat de bovengenoemde effecten maar beperkt gerealiseerd worden net als in de GGZ, het maatschappelijk werk en de Jeugdzorg.
De verklaringen hiervoor lijken divers. E-health is vaak een digitale kopie van de bestaande hulpverlening in plaats van dat op basis van cliëntenbehoeften, maatschappelijke en technologische ontwikkelingen nieuwe zorgconcepten ontwikkeld en geïmplementeerd worden.
Koppelstandaard
Daarnaast lonen investeringen in ICT niet altijd en ontbreekt het tot nu toe aan een koppelstandaard waardoor de verschillende ICT-systemen van cliënten en instellingen niet met elkaar communiceren. Ook wordt e-health te vaak als een technologische innovatie gezien in plaats van een sociale, waardoor 80 procent van het budget aan de techniek opgaat en er slechts 20 procent overblijft voor het aanpassen van de structuur, cultuur en de nieuwe rol van de professionals.
Om de potentie van technologie optimaal te benutten, lijkt ook binnen de VG-sector de tijd rijp voor E-health 2.0, oftewel digitale transformatie. Daarbij is internet niet langer iets voor erbij, maar veranderen werkprocessen en organisaties fundamenteel om aan de hedendaagse wensen van cliënten, naasten en financiers te voldoen.
Werkzame elementen
Een ingrijpende maar noodzakelijke aanpak om tot substantiële resultaten te komen. Door organisatiebreed cliënten digitaal te ondersteunen en het gebruik te monitoren, ontstaat er inzicht in de werkzame elementen van de verschillende interventies. Hierdoor kan veel meer dan nu het geval is een continue verbetercyclus gecreëerd worden. Dit alles vraagt aanpassingen in structuur, cultuur, techniek en professionals.
Fundamentele verandering
De geschiedenis van de innovatiekunde laat zien dat het herontwerpen van het aanbod een activiteit is die helaas zelden gedaan kan worden door de mensen die het bestaande aanbod verzorgen. Voor een fundamentele verandering is dan ook een fundamentele aanpak nodig.
Naast betrokkenheid van cliënten, medewerkers en directie is (externe) expertise op het gebied van design, e-health, verandermanagement, onderzoek en onderwijs noodzakelijk om de zorg aan verstandelijk beperkten toekomstbestendig te maken.
Frank Schalken
Partner in digitale transformatie bij E-hulp