Waar je wordt geboren, opgroeit, woont of werkt en wat voor opleiding je doet en wat je verdient, heeft grote invloed op je gezondheid. Dat kan zo niet langer! Iedereen verdient de kans om gezond te leven en kinderen moeten gezond kunnen opgroeien. Daarom pleit ik ervoor dat het effect op gezondheid voortaan meegewogen wordt op alle beleidsterreinen.
Het aantal Nederlanders dat onder de armoedegrens leeft gaat richting 1 miljoen. De toeslagenaffaire, boodschappen die steeds duurder worden, en moeite om een huis te huren of kopen: het nieuws staat er bol van. Ondertussen staat onze leefomgeving ook onder druk: vervuilende industrie, een veranderend klimaat, aardbevingsschade in Groningen. Al deze factoren hebben effect op onze gezondheid, waardoor gezondheid en bestaanszekerheid sterk verweven zijn. Denk aan een ongezondere woon- en leefomgeving, verminderde toegang tot gezonde keuzes en niet altijd de financiële of mentale ruimte (bijvoorbeeld door stress) om die keuzes te maken.
Op weg naar een gezonde generatie in 2040
Preventie is bij uitstek geschikt om gezondheidsverschillen te verkleinen, maar dat vraagt wel om een integrale aanpak – Health in all policies. Weliswaar zijn niet alle beleidskeuzes bedoeld om gezondheid te beïnvloeden, maar ze hebben er toch invloed op – zoals bestaanszekerheidskwesties laten zien. De roep om integraal beleid wordt breed gedragen, ook in de zorgsector. De Nederlandse Zorgautoriteit haalde het onlangs ook aan in haar pleidooi richting de politiek. Het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA), ondertekend in januari dit jaar, is een goede stap waarin deze beweging naar ‘voorkomen in plaats van genezen’ wordt onderstreept. En ook het Integraal Zorgakkoord bevestigt de noodzaak hiervan. Het doel: een gezonde generatie in 2040.
Wettelijke gezondheidsdoelen
Een akkoord als GALA is een goed begin, maar het is niet genoeg, zegt ook de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) in haar rapport ‘Op onze gezondheid’. Er zijn meer stappen nodig om de publieke gezondheid te versterken richting 2040. Het langs deze weg verkleinen van gezondheidsverschillen vergt een lange adem, het is een marathon, geen sprint. En dat vraagt dat we over grenzen heen kijken. Niet alleen over de grenzen van beleidsterreinen, maar ook over de grenzen van de beleidscyclus van 4 jaar. Het wettelijk vastleggen van gezondheidsdoelen is een kansrijke manier om los te komen van die kortdurende, vierjaarlijkse beleidscycli op landelijk en decentraal overheidsniveau. Het formuleren van concrete doelen is echter een vraagstuk waar we ons nog over zullen moeten buigen – want wie draagt verantwoordelijkheid op welke manier voor het bereiken van het doel? Die puzzel moet nog worden gelegd en vereist een langetermijnvisie én langetermijninvesteringen.
Yes we can
Iedere sporter weet: hoe groter de achterstand, hoe lastiger het is om deze weg te werken. Laten we dus vooral niet langer dralen en nú actie ondernemen. Het is toch ontoelaatbaar als we in 2040, naast een ongezonde generatie, ook nog steeds zulke grote gezondheidsverschillen zouden zien in Nederland?
André Rouvoet
Voorzitter GGD GHOR Nederland
Benieuwd naar hoe politieke partijen de toekomst van de zorg zien? Kijk dan 13 november naar het Grote Zorgdebat. U kunt zich aanmelden op de website: https://hetgrotezorgdebat.nl/