Onder druk wordt alles vloeibaar, maar zonder druk is er weer ruim baan voor gevestigde instituties, oude belangen en verschillende beelden. Nu de crisis voorbij is, worden oude stellingen betrokken. En daar sta je dan als organisatie. Trots, maar ook berooid. Als er niets gebeurt eindigen we dit boekjaar met een negatief saldo van tientallen miljoenen.
‘Neutraliseren financiële effecten onuitvoerbaar’
Voor de uitbraak was het voor ons normaal om met al onze verzekeraars afspraken te maken over het volume, de prijs en de kwaliteit van zorg. Passend bij het systeem van marktwerking had iedere verzekeraar een eigen onderscheidende agenda, eigen ambities die zij in samenwerking met ons realiseren. Iedere verzekeraar heeft ook een eigen verdienmodel. Deze diversiteit in visie en sturing viel gelukkig weg tijdens de crisis, maar is helaas net zo snel weer terug. Marktwerking en verzekeraars die financiële risico’s dragen, helpen ons niet om deze crisis uit te managen. Hun toezegging om de financiële effecten van corona te neutraliseren, blijkt tot op de dag van vandaag niet uitvoerbaar.
Regierol voor de overheid
Maar hoe dan wel? Ik zie een belangrijke regierol voor de overheid. Onze overheid is systeemverantwoordelijk en moet toch ook zien dat binnen een systeem van marktwerking een crisis niet gemanaged kan worden. We waren in Brabant succesvol omdat we het samen deden, met 11 collega ziekenhuizen, VVT instellingen en alle huisartsen. De lijntjes waren kort, we leerden van elkaar en losten veel problemen samen op. En toen het voor de eigen regio teveel dreigde te worden, waren er andere regio’s die ons hielpen. Een voorbeeld netwerkorganisatie van geven en nemen, van vertrouwen en willen samenwerken. Ons crisismanagement was vooral goed door de kracht van de lokale samenwerking en wendbaarheid en veerkracht van zorginstellingen zelf.
Schijnzekerheid
Landelijke regie en sturing lijkt volgens sommigen de oplossing voor de toekomstige inrichting van de zorg voor coronapatiënten. Dus een alternatief voor de reguliere aanpak waarbij verzekeraars en zorgaanbieders de zorg in gezamenlijkheid vorm geven. Maar zoals het nu gaat aan de onderhandelingstafel is het vertrouwen in die landelijke coördinatie en het organiseren van nieuwe sturingsmechanismen ver te zoeken. De huidige richting die ingeslagen wordt biedt schijnzekerheid en ontneemt de mensen en organisaties die het moeten doen hun noodzakelijke wendbaarheid.
Vertrouwen geven kan nog! De overheid moet nu goed kijken wat nodig is in plaats van het goed te keuren dat gevestigde belangen wederom behartigd worden. Laten we uitzonderlijke situaties centraal en buiten de marktwerking reguleren, maar dit niet te snel verheffen als het nieuwe normaal.
Vertrouwen ontbreekt
Het verbaast mij dat de landelijke overheid niet ingrijpt om te zorgen dat we de huidige crisisfase afhechten buiten de ‘arena’ van de marktwerking. Deze systeemverantwoordelijkheid ligt nu juist wel centraal en kan door niemand anders worden ingevuld. Waarom wordt deze handschoen niet opgepakt? Als er iets belangrijk is om te organiseren voor onze toekomstige coronapatiënten is het vertrouwen geven aan professionals, dat het loont om alles te doen wat je kunt om goede zorg te verlenen. En dat vertrouwen is er helaas niet.
Bewijs
Zegt u het maar, gaan we er straks als Catharina Ziekenhuis weer helemaal voor? Kunnen we er op vertrouwen dat als wij zorgen voor onze patiënten er ook voor ons wordt gezorgd? Of moeten we gaan leunen op een centraal gestuurde systeemwereld met dashboards en ICT-systemen, maar zonder draagvlak bij bestuurders en professionals? Mijn voorkeur is het eerste en het bewijs dat het werkt is in Brabant geleverd! We missen alleen nog boter bij de vis…
Geranne Engwirda
Raad van Bestuur Catharina Ziekenhuis