Het Nationaal Preventieakkoord dat binnenkort verschijnt gaat over overgewicht, roken en problematisch alcoholgebruik. Een goede zaak. Wereldwijd overlijden zeven op de tien mensen aan chronische aandoeningen; 17,9 miljoen mensen sterven jaarlijks aan hart- en vaatziekten, 9 miljoen aan kanker, 3,9 miljoen aan longaandoeningen en 1,6 miljoen aan diabetes type 2. Stuk voor stuk aandoeningen die direct of indirect samenhangen met een ongezonde leefstijl en overgewicht.
Lichaamsgewicht is medisch gezien belangrijk. Des te vreemder dat overgewicht en obesitas in de spreekkamer nauwelijks aandacht krijgen. Het wordt vaak afgedaan met een goed bedoeld maar weinig effectief algemeen advies: eet minder en beweeg meer. Helaas werkt dit zelden tot nooit. Overgewicht en obesitas gaan namelijk vaak veel verder dan een hap te veel eten of een stap te weinig bewegen. Gewicht verliezen en zo het risico op ziekte verminderen, is ingewikkeld en vereist maatwerk.
Onderliggende oorzaken
Niemand is immers dik voor de lol en de onderliggende oorzaken zijn talrijk. Armoede, stress, slaaptekort, psychisch lijden, gebruik van medicatie met gewicht verhogende bijwerking, erfelijke aanleg, hormonale aandoeningen, en gebrek aan kennis en vaardigheden, of een combinatie hiervan, spelen vaak een rol bij het ontstaan of verergeren van obesitas. En vergeet de toenemend ongezonde voedselomgeving niet.
Maar vaak staan zorgprofessionals niet stil bij de achterliggende problematiek die de overtollige kilo’s heeft veroorzaakt of in stand houdt. Terwijl mensen met overgewicht en obesitas net als mensen met ernstige buikpijn, gewrichtsklachten of een knobbeltje in de borst gedegen aandacht, een uitgebreide anamnese en waar nodig aanvullende diagnostiek verdienen.
Individueel behandelplan
Pas als we de gewicht verhogende factoren in beeld hebben, kan een individueel behandelplan gemaakt worden en een gecoördineerde aanpak ingezet worden. Zoals een gecombineerde leefstijlinterventie of bijvoorbeeld (eerst) schuldhulpverlening of een depressiebehandeling. En laat nu net de gecombineerde leefstijlinterventies, bestaande uit aandacht voor gezonde voeding, beweging én de psychische component met als doel blijvende gedragsverandering, per januari 2019 via de basisverzekering vergoed worden. Nieuwe vergoede behandelmogelijkheden bieden zich dus aan.
Willen we de groei van het aantal mensen met een chronische aandoening een halt toeroepen, dan zullen we overgewicht en zeker obesitas qua behandeling én diagnostiek minstens zo serieus moeten nemen als andere ziekten: one size does not fit all.