Zorg wordt in ons land in kokers (silo’s) aangeboden. De financiering is daar mede debet aan. Als je de patiënt echt centraal stelt, denk en werk je transmuraal. In de keten. Oplossingen voor de weerbarstige praktijk, waarin de eigen koker vaak nader is dan de keten.
“Het ontbreken van of een te late aanlevering van een (onvolledige) overdrachtsbrief kost slachtoffers…” Dat vertelden verpleegkundigen van verpleeghuizen tijdens een recente presentatie van het Nictiz-onderzoek naar de stand van zaken bij de (verpleegkundige) overdracht. Ik schrok daarvan. Was het inderdaad zo erg? Nader onderzoek bevestigde dat helaas. De bevindingen van de heer Jan Vesseur, tot voor kort werkzaam als inspecteur bij de IGZ , maakten veel indruk op mij. Vooral ook omdat hij nu ook als patiënt ervaringen opdeed. Dat maakt zijn visie nog gezaghebbender dan het inspecteur zijn van de IGZ.
‘Ondermaats’
Vesseurs persoonlijke bevindingen worden ondersteund door cijfers over het ontvangen van de verpleegkundige overdracht. Zestig procent van de betrokken medische professionals ontvangt de verpleegkundige overdracht nog op papier. Ruim 20 procent ontvangt de verpleegkundige overdracht inmiddels digitaal. Slechts 3,3 procent ontvangt de informatie digitaal en importeert die vervolgens in het elektronisch dossier.
Ook de verpleegkundige overdracht voor kinderen schiet ernstig tekort, zo blijkt uitonderzoek dat V&VN Kinderverpleegkunde en Nictiz hebben uitgevoerd (Verpleegkundige overdracht voor kinderen is ondermaats 2015).
Werkende oplossingen
Persoonlijke gezondheidsdossiers kunnen een oplossing bieden, maar kennen ook nadelen die voorlopig nog niet zijn opgelost. Op termijn biedt de Qiy Foundation uit Boxtel misschien mogelijkheden. Qiy heeft een eigen standaard ontwikkeld die een gebruikersvriendelijke oplossing voor de toegang, het managen en delen van persoonlijke data mogelijk maakt.
De techniek om op veilige (terechte eis van zorgbestuurders) manier digitaal de dossiers in de keten te delen is beschikbaar, zelfs als gestandaardiseerde (IHE) koppelingen ontbreken. Als de techniek er is en er onnodig slachtoffers vallen, waarom gebeurt het dan niet? Een bekende vraag aan bestuurders en politici.
Eigen stoepje
Ik ben betrokken (geweest) bij een aantal regio’s waar de ambitie bestaat om het belang van de patiënt echt centraal te stellen en daarom de overdracht beter te regelen. Ik stel vast dat ondanks de nobele ambities, de eigen koker nader is dan de keten. Het eigen stoepje eerst schoon en de rest van de (zorg)straat komt later wel. Er wordt door betrokken zorginstellingen overleg gevoerd, al of niet in formele werkgroepen, maar meestal ontbreekt een serieuze betrokkenheid van de raad van bestuur. Veiligheidsrisico’s en technische hindernissen worden als oneigenlijk argument aangevoerd.
Kern is de krachtsverhouding tussen hen die het kokerbelang als primaire verantwoordelijkheid zien en hen die het koker overstijgende patiëntbelang als zodanig zien. De organisaties die de patiënten vertegenwoordigen en de overheid bijvoorbeeld. Wellicht ook sommige verzekeraars?
Als ik de geluiden vanuit VWS goed interpreteer krijgt dit onderwerp steeds meer aandacht en politieke prioriteit. Vaak geeft onze overheid de sector ruimte en tijd om zelf oplossingen te vinden. Als dat niet lukt dwingt de overheid het af met wet- en regelgeving. Dat zou jammer zijn. We kunnen het in de sector heel goed zelf. Wet- en regelgeving genoeg.
Onafhankelijk
Een oplossing voor het kernprobleem is bijvoorbeeld de oprichting in de regio van een stichting met als hoofddoel het delen van het medisch dossier. Dat geeft focus en duidelijk gedefinieerde verantwoordelijkheid. De financiering wordt bij voorkeur door de betrokken instellingen opgebracht. Zorgverzekeraars kunnen meedenken als de partijen het niet eens worden over de verdeelsleutels. Bovendien kunnen zij in hun contracteerbeleid deelname aan dergelijke stichtingen stimuleren. Bestuur (klein in aantal) bestaat uit een meerderheid van onafhankelijke personen met gezag en vertrouwen van de betrokkenen. Zeker ook van de belangenbehartigers van de patiënten. Nictiz kan waardevolle adviezen geven vanuit door hen uitgevoerde onderzoeken.
Naadloze en veilige voortzetting van zorg door de opvolgende hulpverlener. Dat willen we toch allemaal?
Directeur CarePoint Nederland
