Zelf de regie houden over je eigen lijf en leven, dat klinkt fantastisch maar wat als je als complexe patiënt niet in het zorgsysteem past?
Als je hulp nodig hebt dwars door meerdere zorgorganisaties heen en je toch aan het werk wil blijven? Dan kan je als patiënt heel eigenwijs de verantwoordelijkheid pakken, en opzoek gaan naar hulpverleners die de uitdaging aandurven.
Marlieke de Jonge ziet zichzelf als eerste medewerker van haar eigen hulpteam. Ze vertelde me dat ze leefstijl ziet als haar verantwoordelijkheid. Een hele klus voor iemand die gelabeld wordt als hopeloze anorexiapatiënt. Door dit teamwork (psychiater, huisarts, chirurg, fysiotherapeut, internist en apotheker) is ze er in geslaagd om aan te sterken tot een veilig gewicht (37 kilo) om een operatie te ondergaan. Haar team moet daarvoor haar medische gegevens kunnen delen: “Als patiënt mag ik mijn eigen privacy schenden.” De operatie is geslaagd. Resultaat? Meer beweging, minder pijn en een veel betere psychische en fysische conditie.
Ik ben onder de indruk van haar verhaal. Ik ben onder de indruk van deze zorgverleners die haar functioneren en haar mogelijkheden écht centraal hebben staan. Indrukwekkend en helaas nog niet vanzelfsprekend in de zorg.
Commitment op een nieuwe norm
Vanuit de taskforce De Juiste Zorg op de Juiste Plek zien we de uitdagingen die die vanzelfsprekendheid in de weg staan: goede gegevensuitwisseling over de patiënt, ondersteunende e-health-interventies, regionale inkoop- en netwerkafspraken en bovenal meer samenwerking. We hebben allemaal een rol en het is essentieel dat we als bestuurders het verschil maken en over onze eigen schaduw stappen. Maar één simpele oplossing of één blauwdruk om dat verschil te maken is er niet. Geen enkele partij in het zorgstelsel kan dit alleen oplossen. Wat staat patiënten nog in de weg en hoe kunnen we samen hobbels wegnemen?
Gedeelde verantwoordelijkheid
Marlieke heeft daar wel ideeën bij. “Respect, vertrouwen en kennis delen zijn de sleutel.”
Respect: “De gemiddelde bioloog heeft meer respect voor de creativiteit en het aanpassingsvermogen van zijn labratten dan de meeste medische wetenschappers voor hun patiënten. De mens als optelsom van kapotte onderdelen mist kans op het ontwikkelen van veerkracht en eigenwaarde. Terwijl het menselijk brein zo coöperatief en vindingrijk is. Geeft de patiënt als geheel de ruimte.”
Vertrouwen: “In een samenwerkingsverband moet je elkaar durven vertrouwen en bouwen op elkaars expertise. Al die controlesystemen en schotten tussen zorgsoorten maken de zorg niet transparant, maar onveilig en gesloten.”
Kennis delen: “Geef patiënten meer praktische informatie en gebruiksaanwijzingen op individuele maat geknipt. Zodat zij hun eigen aandeel kunnen leveren zonder dat zij zelf eerst een artsenopleiding hoeven volgen.”
Deze 3 aspecten zijn nodig om verantwoordelijkheid te pakken. Niet alleen als patiënt, maar ook voor iedere betrokkene in de transitie naar De Juiste Zorg op de Juiste Plek. We veranderen namelijk alleen als we echt begrijpen wat er speelt en nodig is.
Samen aanpakken
Als zorgverzekeraar zoek ik actief de dialoog en ook de discussie in het zorgveld, we veranderen de inkoop en werkwijze in onze regio’s zodat organisaties op hun beurt meer ruimte hebben vanuit informatie en vertrouwen bij de patiënt aan te sluiten. Marlieke’s inzichten vertalen zich in onze meerjarenafspraken met zorginstanties, met meer flexibiliteit en minder regeldruk. We faciliteren ook initiatieven. Dit doen we samen: vanuit eigenaarschap en vernieuwing in de zorgpraktijk.
Marlieke, bedankt voor je openheid en je verhaal. Wat voor persoonlijk verhaal heeft jou als zorgprofessional in beweging gebracht? Hoe helpt het jou de volgende stap te zetten naar De Juiste Zorg op De Juiste Plek?
Joris van Eijck is sinds augustus 2015 directeur Zorg bij Menzis
Marlieke de Jonge is ‘gewoon complex’ patiënt, met een vast hulpteam dwars door verschillende zorginstellingen in Groningen. Ze werkt als stafmedewerker empowerment bij Lentis, en als betrokken burger bij de gemeente Groningen. Haar ervaring, kennis en netwerken zet zij in om ruimte te schoffelen voor anderen die niet vanzelfsprekend in de samenleving (en de zorg) passen. Schrijven, taal en makkelijk praten over moeilijke dingen zijn haar specialiteit, graag op plaatsen waar dat niet verwacht wordt. De winst zit in de dwarsverbanden.