Twee jaar geleden zette staatssecretaris Van Rijn onder het motto ‘van systemen naar mensen’ de veranderingen in de zorg in. De sector is sindsdien vooral druk geweest met het systeem. Het is de hoogste tijd om de menselijke kant extra aandacht te geven.
Dat luistert nauw. Budgetten zijn beperkt en er is nog zoveel niet bekend. We weten nog zo weinig van elkaar en kennis delen is niet vanzelfsprekend. Dat treft: op 6 maart biedt onze Kennismarkt in Den Bosch de zorgketen de kans om de kennis te laden die nodig is om vastberaden de transformatie in te kunnen gaan.
Beperkte groep
De stelselwijziging raakt veel meer dan de wetgeving en beheersing van geldstromen. We moeten ook transformeren op het delen van kennis. Vanaf de eerste dag bij de VGN viel mij op dat er in Nederland ongelofelijk veel kennis zit bij een relatief beperkte groep. Toen de gehandicaptenzorg onder de vleugels van de AWBZ was georganiseerd, was dit misschien aanvaardbaar. We hadden immers maar met één inkoopkanaal te maken, één financier en één wetgever.
Nu hebben we in het sociale domein echter te maken met 393 gemeenten, die allemaal nieuwe verantwoordelijkheden hebben gekregen en dus moeten weten waar ze het over hebben. Anders kunnen ze simpelweg geen invulling geven aan die verantwoordelijkheid. Er is kennis van zaken nodig. Om vragen van burgers te begrijpen. Om te weten welke antwoorden daar op kunnen worden gegeven.
Taal
Gelukkig is er veel kennis beschikbaar, die zeer bruikbaar is om burgerparticipatie echt betekenis te geven. Bijvoorbeeld kennis van de taal die je moet beheersen om echt in gesprek te komen met mensen die een beperking hebben. Kennis waardoor een gemeenteambtenaar een beperking snel herkent en zich tijdens een keukentafelgesprek vlot inleeft in iemand die een extreem gereserveerde houding aanneemt of zich juist beter verkoopt dat hij of zij is. Zoals mensen met licht verstandelijke beperkingen en mensen met niet aangeboren hersenletsel.
Kennis delen
De gehandicaptensector staat klaar om die kennis te delen. We zetten de ramen en deuren open en nodigen alle belanghebbenden uit om naar Den Bosch te komen. Niet alleen de veranderingen in het Nederlandse zorglandschap vormen daartoe een prima aanleiding, maar ook de ratificatie van het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap. Dit internationale verdrag raakt immers direct het beleid van de gehele keten en beschrijft wat de belangen zijn van burgers met een beperking en hoe je daarmee moet omgaan.
Met dit in het achterhoofd en in lijn met het kabinetsbeleid moeten we ons, nadat de systemen zijn gewijzigd, nu met man en macht concentreren op de mens. En voor ons is dat primair de mens met een beperking.
Handreiking
Kennisontwikkeling gaat de hele keten aan. Maar ik nodig op onze Kennismarkt met name de gemeenten uit. Zij hebben een zware verantwoordelijkheid gekregen. Daarom deze handreiking: alle benodigde kennis is beschikbaar. Natuurlijk zoeken gemeenten de aanbieders al op om kennis op te halen die daar voorhanden is. Maar er zijn meer wegen die leiden naar informatie die nodig is voor de juiste strategie en vorm.
Mijn advies: laat iedere partner in de keten de Kennismarkt opnemen in de route. Kom een dagje meters maken in Den Bosch en maak grote stappen richting een passend menselijk beleid, dat is gebaseerd op actuele kennis.
Hans Schirmbeck
Directeur VGN