Biden prees Fauci met de woorden: “Our nation owes these public servants a debt of gratitude for their tireless commitment to our country.” Fauci nam in 2022 afscheid als hoofd van het National Institute of Allergy and Infectious Disaeses. Een alom gerespecteerd instituut met een eveneens alom hooggewaardeerde en integere wetenschapper aan het hoofd. Fauci heeft zich nooit aan enige politieke stroming verbonden.
Kennedy
Waarom toch het pardon? Een en ander is het gevolg van de benoeming van de nieuwe minister van Volksgezondheid in de Trump-regering, Robert Kennedy jr. Deze complot- en antivaccinatie aanhanger voert een persoonlijke strijd tegen Fauci in het kader van zijn MAHA-agenda: Make America Healthy Again. Ook speelt een rol dat het beleid inzake de Covid-19-epidemie de Democraten en Republikeinen indertijd verder uiteen hebben gedreven.
Wuhan
Van Republikeinse kant werd Fauci verweten dat hij aanvankelijk de theorie verwierp dat het corona-virus uit het Wuhan Institute of Virology gelekt was. Een standpunt dat de toenmalige Trump-regering goed uitkwam. De Republikeinse congrescommissie die de coronavirus-pandemie onderzocht, concludeerde in het eindrapport dat het virus hoogstwaarschijnlijk afkomstig was van een lekkage in het Wuhan-laboratorium. Het rapport van een Democratische commissie vermeldde dat een lekkage in het laboratorium “plausibel” kon zijn, maar dat het onderzoek van de commissie niets definitiefs had bewezen.
Maskers
Congresleden en Trump-functionarissen verweten Fauci ook zijn standpunten in de pandemie over maskers, sociale afstand en shutdown-beleid. In maart 2020 vertelde Fauci in het programma “60 Minutes” dat er geen reden was om met een masker rond te lopen. Later kwam hij daarop terug. In april 2020 adviseerde de organisatie “Centers for Disease Control and Prevention” het grote publiek voor het eerst om maskers te dragen. Fauci’s eerste opmerkingen in maart 2020 waren overigens in lijn met andere gezondheidsfunctionarissen op dat moment. In Nederland hebben we in de aanloop van de corona epidemie dezelfde situatie gehad.
Doodsbedreigingen
De perikelen rond Fauci kunnen niet los gezien worden van strijd die Trump voerde voor zijn herverkiezing en beschreven worden in de recent verschenen memoires van Fauci “On Call: A Doctor’s Journey in Public Service”.
Fauci beschrijft de heftige en emotionele conversaties met Trump tijdens de covid-pandemie en de stelling van Trump dat Fauci de “U.S. economy one trillion fucking dollars” had gekost. Trump verzette zich tegen alle epidemie-maatregelen, waaronder “social distancing”, lockdowns, het dragen van maskers en vaccinatie-adviezen. Trump vond ook dat Fauci te veel in het nieuws was. Het gezin Fauci ontving doodsbedreigingen en moest beschermd worden gedurende de pandemie.
Wetenschappers onder druk
Er kunnen lessen getrokken worden uit deze geschiedenis. Ook in Nederland dreigde een politisering van de positie van het OMT en stonden wetenschappers onder druk. Het mag verwacht worden dat een wetenschappelijke adviesraad onafhankelijk en transparant adviezen verstrekt. Het is aan de overheid om al of niet de adviezen over te nemen en om tot een beleid te komen. Het lijkt onverstandig dat beide geledingen onder één vlag werken. Zo zou het bijvoorbeeld onjuist zijn om bij het adviseren over het dragen van mondkapjes, die beslissing te laten beïnvloeden door het al of niet beschikbaar zijn van die mondkapjes.
Robert W. Kreis,
chirurg N.P. en em. hoogleraar Brandwondenzorg VUmc