Het begon met een hersenkronkel. Die houdt mij al een paar jaar bezig. Hoe dichten we de kloof tussen wat er de komende vijf tot vijftien jaar staat te gebeuren in gezondheid(szorg) en wat veel collega’s en anderen in mijn netwerk denken dat er gaat gebeuren?
Wat nou als ook in de zorg bestaande businessmodellen in de komende tien jaar op de schop gaan? Of als complete curricula gratis online beschikbaar komen met een fysiek examen als afsluiting? Wat als de Scanadu scout over tien jaar de nieuwe thermometer in het medicijnkastje is, met niet één – temperatuur – maar met liefst negen vitale parameters?
Dát soort vragen
Hoe krijgen we de paradigmashift voor elkaar zonder eerst slagvelden als in de muziek-, reis- en uitgeversindustrie te moeten doorstaan? Harvard-professor Clayton Christensen heeft mooi beschreven hoe de ‘gevestigde orde’ te vaak, te lang, te weinig deed om de eigen sector mee te nemen in de ‘nieuwe wereld’. Vaak met dramatische gevolgen.
In de wetenschap dat de zorg van groot economisch belang is voor ons land, zou je verwachten dat we daar druk mee bezig zijn. Los van kostenreductie blijkt mij echter nog maar weinig van concrete voorbeelden van échte vernieuwing. Uiteraard wordt er veel over gepraat, meestal overigens zónder de belangrijkste partij aan tafel te vragen. U weet wel: de patiënt. Maar échte verandering, bijvoorbeeld aanpassing van businessmodellen, is nog niet tastbaar op enige schaal.
Als u weet dat een hoesje voor een iPhone van slechts $ 199,- een 1-kanaals gevalideerd ECG kan maken en deze binnen tien seconden kan insturen naar een afdeling cardiologie, dan kunt u zich de impact op polikliniekbezoeken voorstellen. Een dergelijke innovatie vraagt om vernieuwing in opleiding, financiering, huisvesting, verantwoordelijkheden en ga zo maar door. Dit is slechts één van de talloze voorbeelden die u via een webshop binnen drie dagen in huis kunt hebben.
Blik in de nieuwe wereld
Naast mijn passie binnen het Radboudumc ben ik sinds 2011 als docent verbonden aan de Singularity University in Silicon Valley, specifiek bij de zorgtrack van Futuremed. De conferenties met maximaal 90 deelnemers op de NASA Campus in Californië hebben me de afgelopen jaren de gelegenheid geboden om voortdurend een oog te houden op innovaties die op de deur kloppen. Het is mooi om onderdeel te zijn van deze ‘beweging’. Hoewel ik mezelf beschouw als een technologie-optimist, ben ik kritisch, vooral over de factor tijd. Elke keer weer tijdens de oversteek terug naar Nederland bekruipt mij het grote how-to-gevoel. Mijn overtuiging is dat technologie de bottleneck niet meer is, maar de mens.
Organisatoren Daniel Kraft en Robin Farmanfarmaian besluiten tot een experiment: begin november hielden ze FutureMed in San Diego en boden ze een compacter programma van 3,5 dag aan 350 deelnemers. Dit schept de mooie kans om een paar mensen uit ons Radboudumc en een aantal uit ons (strategische) netwerk mee te nemen. Uiteindelijk hebben 40 mensen ingeschreven voor dit congres met aansluitend bedrijfsbezoeken aan Stanford, Google en Scanadu! Professoren, artsen, bestuurders, ondernemers, een hoofdredacteur, medisch specialisten , beleidsmakers, docenten, implementatie-experts, enzovoorts. De samenvoeging van ervaring, kennis, expertise en karakters blijkt een gouden greep te zijn. Geweldig om te zien hoe de verschillende deelnemers met elkaar reflecteren op de onderdelen van het programma en elkaars visie. In elk gesprek met de deelnemers kwam de vraag naar voren: how to? Een hoogleraar chirurgie in ons reisgezelschap poneerde zelfs de vraag of over vijftien tot twintig jaar operaties in hun huidige vorm nog steeds bestaan. Voor de verslagen over de 3,5 daagse conferentie verwijs ik naar de Skipr-blogs van Daan Dohmen die het eerste deel van de reis ook meemaakte en naar Medgadget.
Wezenlijke verandering neemt tijd
Wat mij betreft bestaat er geen manier om de gezondheidszorg volgend jaar of zelfs binnen twee jaar wezenlijk te veranderen. Dat heb ik de deelnemers tijdens mijn eigen openingskeynote op het FutureMed-congres voorgehouden. We moeten focussen op wat mogelijk en nodig is over tien tot vijftien jaar en daarmee aan de slag gaan. Want laten we eerlijk zijn: als we ons curriculum morgen veranderen – dat zijn we overigens aan het doen – duurt het nog zeven jaar voor deze studenten afstuderen. Het zal hen nog eens zeven jaar kosten voordat ze enig mandaat of senior beleidsrol hebben in een zorginstelling. Echte duurzame veranderingen hebben tijd nodig.
Exponentiële verandering vereist onorthodoxe aanpak
Wellicht kunnen we bij het doorvoeren van innovatie beter de huidige generatie leiders overslaan en ons richten op de volgende generatie. Vervolgens houden we de ‘zittende crew’ door middel van bij- en nascholing zo up-to-date mogelijk. Het was mooi te horen Prof. Peter Fitzgerald (Stanford) eenzelfde aanpak erkent en omarmt. We moeten aan de vóórzijde van de oplossingen komen, in plaats van incrementeel aan de achterzijde wat veranderen. Sommige veranderingen zullen exponentieel groeien, daar hoort een onorthodoxe aanpak bij.
FutureMed2020, Silicon Valley en masterclass innovatiestrategie
Lucien Engelen, directeur REshape & Innovation Center Radboudumc
Lucien Engelen en Daan Dohmen verzorgen tijdens het Skipr 99 event op 18 december 2013 een masterclass innovatiestrategie. Informatie over het Skipr 99 event en aanmelden.