Bestuurders luiden de alarmklok over de dreigende onbestuurbaarheid van ziekenhuizen door de opkomst van de medisch specialistische bedrijven. Onzin. Bestuurlijke uitdagingen zullen er altijd zijn, maar juist het gezamenlijke belang maakt in de huidige lastige tijden strategische en operationele eenstemmigheid mogelijk.
Ogenschijnlijk compliceert het MSB het bestuur van een zorginstelling; wie zit er aan het stuur? Als bestuursvoorzitter van een ziekenhuis in uitdagende omstandigheden – kostbare nieuwbouw met een derde minder vierkante meters, zware regionale concurrentie en een 50/50 verdeling tussen vrijgevestigden en medische specialisten in dienstverband – zie ik geen echte nieuwe complicaties. Integendeel, eerder is er sprake van nieuwe kansen.
Tijdelijke constructie
Laten we beginnen het MSB te nuanceren. Het is een tijdelijk constructie om ondernemerschap bij de huidige wet- en regelgeving te borgen. Elk nieuw kabinet komt met grootse plannen voor de zorg en de kans is groot dat na de verkiezingen weer nieuwe structuren in de gezondheidszorg nodig zijn. Bovendien zijn en blijven voor ziekenhuizen de externe complicaties (en daarmee de uitdagingen) veel groter dan de interne. Spanningen tussen bestuurders en specialisten zijn er altijd geweest en hoeft nooit een echt probleem te zijn als deze door alle partijen goed wordt gemanaged.
Bij de ingrijpende externe complicaties vinden de interne ‘opponenten’ elkaar in hun gemeenschappelijke belang richting patiënt en daarmee naar de zorgverzekeraars met hun productieplafonds en lage prijzen. Een tweede externe factor is de maatschappelijke druk vanwege stijgende zorgkosten, onbetaalbare dure medicijnen en de individuele patiënt die zegt ‘Ik heb er recht op’. Ook ontwikkelingen zoals nieuwbouw brengt MSB’en en ziekenhuizen bij elkaar. Het Zaans Medisch Centrum gaat in de nieuwbouw van 55.000 meter terug naar 40.000 meter, met spanningen op alle niveaus van de organisatie. Bestuurder en specialist staan hierbij zij aan zij.
Gezamenlijk ondernemerschap
Het combineren van het ondernemerschap van het ziekenhuis met dat van de ondernemende specialist –al dan niet in een MSB- is de enige kans om bovenstaande zaken het hoofd te bieden. Bestuurders en specialisten moeten zich bovendien realiseren dat er in de beleving van de patiënt meer is dan het ziekenhuisbed en de dokter in de spreekkamer. De ontvangsthal, culinaire kwaliteit, toegankelijkheid en beleving tellen óók mee en beide moeten daar dus ook een eenduidige visie op hebben. Gezamenlijk ondernemerschap komt voort uit gezamenlijke doelstellingen en gedeelde overtuigingen over kwaliteit en veiligheid. Strategie, tactiek, operationele uitvoering: alles moet in overeenstemming zijn.
Als de verbinding tussen de bestuursetage en medische staf onvoldoende sterk is gaat het mis en ontstaan tempoverschillen. Dat kan met en zonder het bestaan van MSB’s. We moeten ons niet teveel laten afleiden door wat de buitenwereld ons aan constructies opdringt. Laten we voor ogen houden waar het echt om draait: betere zorg voor de inwoners van je regio.
Bestuursvoorzitter van het Zaans Medisch Centrum
