We zijn in China met één van de grootste handelsmissies ooit, gecombineerd met het staatsbezoek. Helaas moest de zieke koningin terug naar Nederland. Woensdag was een volle dag in Shanghai: in de ochtend ‘matchmaking’ met allerlei soort Chinese partijen en in de middag conferenties met staatssecretaris van Rijn erbij. Een derde verslag, gericht op de kansen op en lessen over samenwerking.
Vanuit zowel het Erasmus MC als het iBMG zijn er al diverse samenwerkingsverbanden in onderzoek en onderwijs (bijvoorbeeld cursussen voor ziekenhuismanagers). Na paar jaren bouwen aan relaties en een eerste project dat slaagt, is er inmiddels ook een klein bureau in Beijing en straks mogelijk in Shanghai. Als er zo’n ‘lokaal’ bruggenhoofd is of als je een structurele Chinese partner hebt, dan gaat het rondzingen (wordt uitgevraagd en gecheckt!) en kan het uitbouwen van de internationale brug een volgende fase in. De honger naar onze moderne zorgkennis en de wens tot samenwerking zijn groot, omdat China voor gigantische uitdagingen staat met haar vergrijzende megabevolking. Neem Shanghai als voorbeeld: bijna 25 miljoen inwoners waarvan 800 duizend ouderen boven de 80 jaar. Daarvoor zijn nu al 660 verpleeghuizen en dat aantal moet meer dan verdubbelen…
Zoektocht naar zorgvormen
Omdat deze uitdagingen de overheden op nationaal, provinciaal en lokaal niveau boven het hoofd groeien, ontstaat ruimte voor publiek-private samenwerking en allerlei sectoroverstijgende verbanden. Een mooi voorbeeld zijn (grote) pensioenverzekeringen die nu uitbreiden met aanvullende zorgverzekeringen bovenop het basispakket vanuit de overheid. En vervolgens het pad van de verticale integratie kiezen door zelf zorgvoorzieningen zoals ziekenhuizen en verpleeghuizen op te zetten en te exploiteren, vergelijkbaar met de Amerikaanse HMO’s (organisaties waarin de functies van verzekeraar en zorgaanbieder sterk geïntegreerd zijn, redactie). Andere partijen die oorspronkelijke vooral met het zorgvastgoed bezig waren, maken nu de slag naar de zorgverlening zelf want een leeg gebouw is ook zo wat. In het vorige reisverslag gaf ik al aan dat de intramurale zorg intern nog heel wat stappen wil maken in medische zorg, kleinschalige zorgvormen, professionalisering en teamsamenwerking.
Voorzichtig zetten de koplopers zoals Verzorgingshuis no.3 nu ook de eerste transmurale stappen om zorg in de wijk te bieden. De grootste uitdagingen liggen vooral bij de zorg voor thuiswonende ouderen, met steeds minder familiezorg en relatief kleine inkomens (voor rijkere ouderen is er al best het één en ander). Daarom wordt nu ook gedacht aan respijtzorg voor mantelzorgers, renovatie van woningen en e-health voor thuiswonende ouderen.
De gemeente Shanghai heeft het plan om twee uur thuiszorg per week in de publieke basisverzekering op te nemen. De Chinese zorgmensen hangen aan de lippen van Jos de Blok als hij vertelt over zijn zelfsturende teams in de thuiszorg. Om twee redenen: het concept ’thuiszorg’ is nog vrijwel onbekend in China en autonome teams die zelf zorgbesluiten nemen en zelf het werk inrichten zijn ook een noviteit in de Chinese cultuur die is geworteld in taakgerichte hiërarchische structuren.
Honger naar kennis
Er ligt dus een gigantische thuiszorgmarkt in het verschiet waarvoor men heel graag Nederlandse kennis(sen) naar China haalt. Buurtzorg is al begonnen in Shanghai, na eerder succes in Japan. Zorg-ICT, e-health, telemomitoring, Internet-of-Things…. Het staat nog allemaal in de kinderschoenen, zelfs in ultramodern Shanghai. Bestaande zorginstellingen worstelen met het niveau van hun personeel en management. Overheden en opkomende (aanvullende) verzekeraars zijn op zoek naar financieringsvormen die ook rekening houden met de zorgzwaarte (men denkt aan indicatiestelling!) en het inkomen.
Weer een ander voorbeeld van kennishonger betreft het eerder genoemde HMO-idee. Dat vergt goed risicomanagement aan de kant van zowel de gezondheidsrisico’s van de verzekerden (preventie is een nieuw woord voor China), als de exploitatie van zorgorganisaties. Naast verzoeken om (zorg)inhoudelijke kennis en ervaring, wordt ons ook voorgelegd of we het management van zorgorganisaties kunnen trainen. Of hun eigen trainers kunnen trainen, in Nederland of liever nog in China zelf.
Tijdens al die meetings groeit de wens tot samenwerking steeds verder, zowel tussen het bedrijfsleven als de overheden van Chinese en Nederlandse zijden. Staatssecretaris van Rijn en het ministerie of Civil Affairs zien allebei het belang en streven nu naar een Memorandum of Understanding (MOU) voor de ouderenzorg. Dat zou heel interessant kunnen worden.
Bijzonder hoogleraar Management en Organisatie van Ouderenzorg, aan het Instituut Beleid & Management Gezondheidszorg
————————-
De missie is te volgen via #NLChina en @NLhandelsmissie, met officiële foto’s op de website van het Koninklijk Huis.
Eerder verscheen in deze reeks: